Noli Me Tangere/Kabanata 1

←Sa Aking Tinubuang Lupa ←Paliwanag

Kabanata 1: Isang Pagtitipon Paliwanag

Kabanata 2: Si Crisostomo Ibarra→ Paliwanag→

Teksto

---

Kasalukuyan
Isang Pagtitipon

---

Nag-anyaya ng pagpapakain nang isang hapunan, ng magtatapos ang Oktubre, si Ginoong Santiago de los Santos, na lalong nakikilala ng bayan sa pamagat na Kapitang Tiago, anyayang baga man niyon lamang hapong iyon kanyang inihayag, laban sa dati niyang kaugalian, gayon ma'y siyang dahil na ng lahat ng mga usap-usapan sa Binundok, sa iba't ibang mga nayon at hanggang sa loob ng Maynila. Ng panahong yao'y lumalagay si Kapitang Tiagong isang lalaking siyang lalong magilas, at talastas ng ang kanyang bahay at ang kanyang kinamulatang bayan ay hindi nagsasara ng pinto kanino man, liban na lamang sa mga kalakal o sa ano mang isip na bago o pangahas.

Kawangis ng kislap ng lintik ang kadalian ng pagkalaganap ng balita sa daigdigan ng mga dapo, mga langaw o mga "kolado", na kinapal ng Diyos sa kanyang walang hanggang kabaitan, at kanyang pinararami ng boong pag-irog sa Maynila. Nangagsihanap ang iba nang "betun" sa kanilang sapatos, mga boton at korbata naman ang iba, ngunit silang lahat ay nangag iisip kung paano kaya ang mabuting paraang bating lalong walang kakimiang gagawin sa may bahay, upang papaniwalain ang makakakitang sila'y malalaon ng kaibigan, o kung magkatao'y humingi pang tawad na hindi nakadalong maaga.

Ginawa ang anyaya sa paghapong ito sa isang bahay sa daang Anloague, at yamang hindi namin natatandaan ang kanyang bilang (numero), aming sasaysayin ang kanyang anyo upang makilala ngayon, sakali't hindi pa iginigiba ng mga lindol. Hindi kami naniniwalang ipinagiba ang bahay na iyon ng may-ari, sapagkat sa ganitong gawa'y ang namamahala'y ang Diyos o ang Naturaleza, na tumanggap din sa ating Gobyerno ng pakikipagkayari upang gawin ang maraming bagay.—Ang bahay na iyo'y may kalakhan din, tulad sa maraming nakikita sa mga lupaing ito; natatayo sa pampang ng ilog na sanga ng ilog Pasig, na kung tawagin ng iba'y "riya" (ilat) ng Binundok, at gumaganap, na gaya rin ng lahat ng ilog sa Maynila, ng maraming kapakanang pagkapaliguan, agusan ng dumi, labahan, pinangingisdaan, daanan ng bangkang nagdadala ng sarisaring bagay, at kung magkabihira pa'y kukunan ng tubig na inumin, kung minamagaling ng tagaigib na Intsik. Dapat halataing sa lubhang kinakailangang gamit na ito ng nayong ang dami ng kalakal at taong nagpaparoo't parito'y nakatutulig, sa layong halos may sanglibong metro'y bahagya na lamang nagkaroon ng isang tulay na kahoy, na sa anim na buwa'y sira ang kabilang panig at ang kabila nama'y hindi maraanan sa nalalabi ng taon, na ano pa't ang mga kabayo, kung panahong tag-init, kanilang sinasamantala ang gayong hindi nagbabagong anyo, upang mula roo'y lumukso sa tubig, na ikinagugulat ng nalilibang na taong may kamatayang sa loob ng kotse ay nakakatulog o nagdidilidili ng mga paglago ng panahon.

May kababaan ang bahay na sinasabi namin, at hindi totoong magaling ang pagkakaanyo; kung hindi napagmasdang mabuti ng "arkitektong" namatnugot sa paggawa o ang bagay na ito'y kagagawan ng mga lindol at mga bagyo, sino ma'y walang makapagsasabi ng tukoy. Isang malapad na hagdanang ma'y kakapitang kulay berde, at nalalatagan ng alpombra sa mumunting panig ang siyang daanan mula sa silong o makapasok ng pintuang nalalatagan ng "asulehos" hanggang sa kabahayan, na ang linalakara'y napapag-itanan ng mga maseta at alagaan ng mga bulaklak na nakalagay sa "pedestal" na losang gawa sa Tsina, na may sarisaring kulay at may mga dibuhong hindi mapaglirip.

Yamang walang bantay-pinto o alilang humingi o magtanong ng "bilyete" o sulat na anyaya, tayo'y pumanhik, oh ikaw na bumabasa sa akin, katoto o kaaway! sakali't naaakit ikaw ng tugtog ng orkestra, ng ilaw o ng makahuluhang "klin-klan" ng mga pingga't kubyertos at ibig mong mapanood kung paano ang mga piging doon sa Perlas ng Kasilanganan. Kung sa aking kaibigan lamang at sa aking sariling kaginhawahan, hindi kata papagalin sa pagsasaysay ng kalagayan ng bahay; ngunit lubhang mahalaga ito, palibhasa'y ang karaniwan sa mga may kamatayang gaya natin ay tulad sa pawikan: hinahalagahan at hinihirang tayo alinsunod sa ating talukab o tinatahanang bahay; dahil dito't sa iba pang mga anyo ng asal, kawangis nga ng mga pawikan ang mga may kamatayan sa Pilipinas.—Kung pumanhik tayo'y agad nating mararating ang isang malowang na tahanang kung tawagin doo'y "kaida", ayawan kung bakit, na ng gabing ito'y ginagamit na "komedor" at tuloy salon ng orkestra. Sa gitna'y may isang mahabang mesa, na nahihiyasan ng marami at mahahalagang pamuti, na tila mandin kumikindat sa "kolado," taglay ang katamistamisang mga pangako, at nagbabala sa matatakuting binibini, sa walang malay na dalaga, ng dalawang nakaiinip na oras sa kasamahan ng mga hindi kakilala, na ang pananalita't mga pakikikiusap ay ang karaniwa'y totoong kakaiba. Namumukod ng di ano lamang sa mga ganitong handang sa mundo'y nauukol, ang sumasapader na mga kuwadrong tungkol sa religion, gaya baga ng "Ang Purgatoryo," "Ang Impyerno," "Ang huling Paghuhukom," "Ang pagkamatay ng banal," "Ang pagkamatay ng makasalanan," at sa duyo'y naliligid nang isang maringal at magandañg "marko" na anyong "Renasimiento" na gawa ni Arebalo, ang isang mabuting ayos at malapad na "lienso" na doo'y napapanood ang dalawang matandang babae. Ganito ang saysay ng doo'y titik: "Nuestra Señora de la Paz y Buen Viahe, na sinasamba sa Antipolo, sa ilalim ng anyong babaeng magpapalimos, dinadalaw sa kanyang pagkakasakit ang banal at bantog na si Capitana Ines". Tunay mang ang pagkakapinta'y hindi nagpapakilala ng "arte" at kabutihang lumikha, datapwat nagsasaysay naman ng karaniwang mamalas: ang babaeng may sakit ay tila na bangkay na nabubulok, dahil sa kulay dilaw at asul ng kanyang mukha; ang mga baso't iba pang mga kasangkapan, iyang maraming mga natitipong bagay bagay sa mahabang pagkakasakit ay doo'y lubhang mabuti ang pagkakasipi, na ano pa't napapanood pati ng linalaman. Sa panonood ng mga kalagayang iyong umaakit sa pagkakagana sa pagkain at naguudyok ng ukol sa paglasap ng masasarap na bagay bagay, marahil akalain ng ilang may masamang isipan ang may-ari ng bahay, na napagkikilalang magaling ang kalooban ng halos lahat ng mga magsisiupo sa mesa, at ng huwag namang mahalatang totoo ang kanyang panukala, nagsabit sa kisame ng maririkit na lamparang gawa sa Tsina, mga haulang walang ibon, mga bolang kristal na may asogeng may kulay pula, berde at asul, mga halamang pangbiting lanta na, mga tuyong isdang botete na hinipa't ng bumintog, at iba pa, at ang lahat ng ito'y nakukulong sa may dakong ilog ng maiinam na mga arkong kahoy, na ang anyo'y alangang hugis europeo't alangang hugis Intsik, at may natatanaw namang isang "asoteang" may mga balag at mga "gloryetang" bahagya na naliliwanagan ng mga maliliit na parol na papel na may sarisaring kulay.

Nasa salas ang mga magsisikain, sa gitna ng lubhang malalaking mga salamin at na ngagniningning na mga araña: at doon sa ibabaw ng isang tarimang pino ay may isang mainam na "piano de kola", na ang halaga'y kamalasmalas, at lalo ng mahalaga ng gabing ito, sapagkat sino ma'y walang tumutugtog. Doo'y may isang larawang "al oleo" ng isang lalaking makisig, nakaprak, unat, matuwid, timbang na tulad sa bastong may borlas na taglay sa mga matitigas na daliring puspos ng mga sinsing: wari'y sinasabi ng larawan:

—Ehem! Masdan ninyo kung gaano karami ang suot ko at ako'y hindi tumatawa!

Magaganda ang mga kasangkapan, baga man marahil ay hindi maginhawahang gamitin at nakasasama pa sa katawan: hindi nga ang ikaiilag sa sakit ng kanyang mga inaanyayahan ang naiisip ng may-ari, kung di ang sariling pagmamarikit.—Tunay at kakilakilabot na bagay ang pag-iilagin, datapwat kayo nama'y umuupo sa mga sillong gawang Europa, at hindi palaging makakatagpo kayo ng ganyan!—ito marahil ang sinasabi niya sa kanila.

Halos puno ng tao ang salas: hiwalay ang mga lalaki sa mga babae, tulad sa mga sambahang Katoliko at sa mga sinagoga. Ang mga babae ay ilang mga dalagang ang iba'y Pilipina at ang iba'y española: binubuksan nila ang bibig upang pigilin ang isang hikab; ngunit pagdaka'y tinatakpan nila ng kanilang mga abaniko; bahagya na nangagbubulungan ng ilang mga pananalita; ano mang pag-uusap na ipinagsusumalang pasimulan, pagdaka'y naluluoy sa ilang putol-putol na sabi; katulad niyang mga ingay na nariringig kung gabi sa isang bahay, mga ingay na gawa ng mga daga at ng mga butiki. Baca kaya naman ang mga larawan ng mga iba't ibang mga "Nuestra Señora" na nagsabit sa mga pader ang siyang ninilit sa mga dalagang iyong huwag umimik at magpakahinhing lubos, o dito'y talagang natatangi ang mga babae?

Ang tanging sumasalubong sa pagdating ng mga ginoong babae ay isang babaeng matandang pinsan ni Kapitan Tiago, mukhang mabait at hindi magaling magwikang Kastila. Ang pinakaubod ng kanyang pagpapakitang loob at pakikipagkapuwa tao'y wala kung ang di mag-alay sa mga española ng tabako at hitso, at magpahalik ng kanyang kamay sa mga Pilipina, na ano pa't walang pinag-ibhan sa mga prayle. Sa kawakasa'y nayamot ang abang matandang babae, kaya't sinamantala niya ang paglagapak ng isang pinggang nabasag upang lumabas na dalidali at nagbububulong:

—Hesus! Hintay kayo, mga indigno!

At hindi na muling sumipot.

Tungkol sa mga lalaki'y nangagkakainga'y nang kaunti. Umaatikabong nangagsasalitaan ang ilang mga kadete; ngunit mahihina ang boses, sa isa sa mga sulok at manakanakang tinitingnan nila at itinuturo ng daliri ang ilang mga taong na sa salas, at silasila'y nangagtatawanang ga inililihim ng hindi naman; ang bilang kapalit nama'y ang dalawang extrangero na kapwa nakaputi ng pananamit, nangakatalikod kamay at di umiimik ay nangagpaparoo't paritong malalaki ang hakbang sa magkabikabilang dulo ng salas, tulad sa ginagawa ng mga naglalakbay-dagat sa "kubyerta" ng isang sasakyan. Ang masaya't mahalagang salitaa'y na sa isang pulutong na ang bumubuo'y dalawang prayle, dalawang paisano at isang militar na kanilang naliligid ang isang maliit na mesang kinalalagyan ng mga botella ng alak at mga biskotso ingles.

Ang militar ay isang matandang tenyente, matangkad, mabalasik ang pagmumukha, na ano pa't anaki'y isang Duque de Alba na napag-iwan sa eskalapon ng Guwardiya sibil. Bahagya na siya nagsasalita, datapwat matigas at maicli ang pananalita.—Ang isa sa mga prayle'y isang dominikong bata pa, maganda, malinis at maningning, na tulad sa kanyang salamin sa matang nakakabit sa tangkay na ginto, maaga ang pagka ugaling matanda: siya ang kura sa Binundok at ng mga nakaraang tao'y naging katedratiko sa San Juan de Letran. Siya'y balitang "diyalektiko", kaya nga't ng mga panahong iyong nangangahas pa ang mga anak ni Guzmang makipagsumag sa paligsahan ng katalasan ng isip sa mga "seglar", hindi makuhang malito siya o mahuli kailan man ng magaling na "argumentador" na si B. de Luna; itinutulad siya ng mga "distingo" ni Padre Sibyla sa mangingisdang ibig humuli ng igat sa pamamag-itan ng silo. Hindi nagsasalita ang dominiko at tila mandin pinakatitimbang ang kanyang mga pananalita.

Baligtad ang isa namang prayle, na pransiskano, totoong masalita at lalo ng mainam magkukumpas. Baga man sumusungaw na ang mga uban sa kanyang balbas, wari'y nananatili ang lakas ng kanyang malusog na pangangatawan. Ang mukha niyang maganda ang tabas, ang kanyang mga pagtinging nakalalagim, ang kanyang malalapad na mga panga at batibot na pangangatawan ay nagbibigay anyo sa kanyang isang patrisyo romanong nagbalat kayo, at kahit hindi sinasadya'y inyong magugunita yaong tatlong monheng sinasabi ni Heine sa kanyang "Diyoses en el destierro", na nagdaraang namamangka pagkahating gabi sa isang dagatan doon sa Tyrol, kung "ekwinoksyo" ng Septyembre, at sa tuwing dumaraa'y inilalagay ng abang mamamangka ang isang salaping pilac, malamig na kawangis ng "hielo," na siyang sa kanya'y pumupuspos ng panglulumo. Datapwat si Padre Damaso'y hindi mahiwagang gaya nila; siya'y masaya, at kung pabug-al bug-al ang kanyang boses sa pananalita, tulad sa isang taong kailan ma'y hindi naaalang-alang, palibhasa'y ipinalalagay na banal at wala ng gagaling pa sa kanyang sinasabi, kinakatkat ang saklap ng gayong ugali ng kanyang tawang masaya at bukas, at hangang sa napipilitan kang sa kanya'y ipatawad ang pagpapakita ng mga paang walang kalketin at mga binting mabalahibo, na ikakikita ng maraming pagkabuhay ng isang Mendikta sa mga perya sa Kiapo.

Ang isa sa mga paisano'y isang taong malinggit, maitim ang balbas at walang ikinatatangi kung di ang ilong, na sa kalakha'y masasabing hindi kanya; ang isa, nama'y isang binatang kulay ginto ang buhok, na tila bagong dating dito sa Pilipinas: ito ang masilakbong pinakikipagmatuwiranan ng pransiskano.

—Makikita rin ninyo—ang sabi ng pransiskano—pagka po kayo'y natirang ilang bowan dito, kayo'y maniniwala sa aking sinasabi: iba ang mamahala ng bayan ng Madrid at iba, ang matira sa Pilipinas!

—Ngunit....

—Ako, sa halimbawa—ang patuloy na pananalita ni Padre Damaso, na lalong itinaas ang boses at ng di na makaimis ang kanyang kausap—ako'y mayroon na ritong dalawampu't tatlong taong saging at "morisqueta", makapagsasabi ako ng mapapaniwalaan tungkol sa bagay na iyan. Howag kayong tumutol sa akin ng alinsunod sa mga karunungan at sa mabubuting pananalita, nakikilala ko ang "Indyo". Akalain ninyong mula ng ako'y dumating sa lupaing ito'y ako'y iniukol na sa isang bayang maliit nga, ngunit totoong dumog sa pagsasaka. Hindi ko pa nauunawang magaling ang wikang Tagalog, gayon ma'y kinukumpisal ko na ang mga babae at nagkakawatasan kami, at lubhang pinakaibig nila ako, na ano pa't ng makaraan ang tatlong taon, ng ako'y ilipat sa ibang bayang lalong malaki, na walang namamahala dahil sa pagkamatay ng kurang "Indyo" roon, nangagsipanangis ang lahat ng babae, pinuspos ako ng mga handog, inihatid nila akong may kasamang musika....

—Datapwat iya'y nagpapakilala lamang....

—Hintay kayo! hintay kayo! huwag naman sana kayong napakaningas! Ang humalili sa akin ay hindi totoong nagtagal na gaya ko, at ng siya'y umalis ay lalo ng marami ang naghatid, lalo ng marami ang umiyak at lalo ng mainam ang musika, gayong siya'y lalo ng mainam mamalo at pinataas pa ang mga "derechos ng parroquia", hangang sa halos nag-ibayo ang laki.

—Ngunit itutulot ninyo sa aking....

—Hindi lamang iyan, natira ako sa bayang San Diegong dalawampung taon, may ilang bowan lamang ngayong aking.... iniwan (dito'y nagpakitang tila masama ang loob). Hindi maikakait sa akin nino mang dalawampung tao'y mahigit kay sa katatagan upang makilala ang isang bayan. May anim na libo ang dami ng taong namamayan sa San Diego, at bawa't tagaroo'y nakikilala ko, na parang siya'y aking ipinanganak at pinasuso: nalalaman ko kung alin ang mga lisyang kaasalan nito, kung ano ang pinangangailangan niyon, kung sino ang nangingibig sa bawa't dalaga, kung ano anong mga pagkadupilas ang nangyari sa babaeng ito, kung sino ang tunay na ama ng batang inianak, at iba pa; palibhasa'y kinukumpisal ko ang kalahatlahatang taong-bayan; nangag-iingat ng mainam sila sa kanikanilang katungkulan. Magsabi kung nagsisinungaling ako si Santiagong siyang may ari nitong bahay; doo'y marami siyang mga lupa at doon kami naging magkaibigan. Ngayo'y makikita ninyo kung ano ang "Indyo"; ng ako'y umalis, bahagya na ako inihatid ng ilang mga matatandang babae at ilang "hermano" tersero, gayong natira ako roong dalawampung taon!

Ngunit hindi ko mapagkuro kung ano ang kabagayan ng inyong mga sinabi sa pagkakaalis ng "estanko ng tabako"—ang sagot ng may mapulang buhok na kausap, na kanyang sinamantala ang sandaling pagkatigil dahil sa pag-inom ng pransiskano ng isang kopita ng Jerez.

Sa panggigilalas ng di ano lamang ni Padre Damaso ay kaunti nang mabitiwan nito ang kopa. Sandaling tinitigan ang binata at:

—Paano? paano?—ang sinabi pagkatapos ng boong pagtataka.—Datapwat mangyayari bagang hindi ninyo mapagwari iyang kasing liwanag ng ilaw? Hindi ba ninyo nakikita, anak ng Diyos, na ang lahat ng ito'y nagpapatibay na totoo, na pawang kahilingan ang mga pagbabagong utos na ginagawa ng mga ministro?

Ngayo'y ang may pulang buhok naman ang natigagal, lalong ikinunot ng tenyente ang kanyang mga kilay, iginagalaw ang ulo ng taong bulilit na parang ipinahahalata niyang binibigyan niyang katwiran o hindi si Padre Damaso. Nagkasiya na lamang ang dominiko sa pagtalikod sa kanilang lahat halos.

—Inaakala baga ninyo ...?—ang sa kawakasa'y nagawang tanong ng boong katimpian ng binata, na tinititigan ng boong pagtataka ang prayle.

—Na kung inaakala ko? Sinasampalatayanan kong gaya ng pagsampalataya sa Ebanghelyo! Napaka "indolente" ang "Indyo"!

—Ah! ipatawad po ninyong salabatin ko ang inyong pananalita—anang binata, na idinahan ang boses at inilapit ng kaunti ang kanyang upuan; sinabi po ninyo ang isang salita na totoong nakaakit sa aking magdilidili. Tunay nga kayang katutubo ng mga dalisay na tagarito ang pagka "indolente," o nangyayari ang sinasabi ng isang maglalakbay na taga ibang lupain, na tinatakpan natin ng pagka indolenteng ito ang ating sariling pagka indolente, ang pagkahuli natin sa pagsulong sa mga karunungan at ang ating paraan ng pamamahala sa lupaing nasasakupan? Ang sinabi niya'y ukol sa mga ibang lupaing sakop, na ang mga nananahan doo'y pawang sa lahi ring iyan!...

—Oho! Mga kaingitan! Itanong po ninyo kay ginoong Laruha na nakakikilala rin sa lupaing ito; itanong ninyo sa kanya kung may mga katulad ang kamangmgan at ang pagka "indolente" ng Indyo!

—Tunay nga—ang sagot naman ng bulilit na lalaking siyang binanggit—hindi po kayo makakakita sa alin mang panig ng daigdig ng hihigit pa sa pagka indolente ng Indyo, sa alin mang panig ng daigdig!

—Ni iba pang lalong napakasama ng asal na pinagkaratihan, ni iba pang lalong hindi marunong kumilala ng utang na loob!

—At ng ibang lalong masama ang turo!

Nagpasimula ang binatang mapula ang buhok ng pagpapalingaplingap sa magkabikabila ng boong pag-aalap-ap.

—Mga ginoo—ang sinabing marahan—tila mandin tayo'y na sa bahay ng isang "Indyo". Ang mga ginoong dalagang iyan....

—Bah! huwag kayong napaka magugunigunihin! Hindi ipinalalagay ni Santiagong siya'y "Indyo," bukod sa roo'y hindi siya nahaharap, at.... kahit nahaharap man siya! Iya'y mga kahilingan ng mga bagong dating. Hayaan ninyong makaraan ang ilang bowan; magbabago kayong isipan pagka kayo'y nakapagmalimit sa maraming mga piyesta at "bailuhan", nakatulog sa mga katre at nakakain ng maraming "tinola".

—Tinatawag po ba ninyong tinola ang bungang kahoy na kahawig ng "loto" na ... ganyan ... nakapagmamalimutin sa mga tao?

—Ano bang loto ni loteria!—ang sagot ni Padre Damasong nagtatawa;—nagsasalita kayo ng mga kahilingan. Ang tinola ay ang pinaghalong inahing manok at saka upo. Buhat pa kailan dumating kayo?

—Apat na araw—ang sagot ng binatang ga namumuhi na.

—Naparito ba kayong may katungkulan?

—Hindi po; naparito ako sa aking sariling gugol upang mapagkilala ko ang lupaing ito.

—Aba, napakatangi namang ibon!—ang saysay ni Padre Damaso, na siya'y minamasdan ng boong pagtataka—Pumarito sa sariling gugol at sa mga kahilingan lamang! Kakaiba namang totoo! Ganyang karaming mga libro ... sukat na ang magkaroon ng dalawang daling noo.... Sa ganya'y maraming sumulat ng mga dakilang libro! Sukat na ang magkaroon ng dalawang daling noo....

—Sinasabi ng "kagalanggalang po ninyo" ("Vuestra reberencia"), Padre Damaso—ang biglang isinalabat ng dominiko na pinutol ang salitaan—na kayo'y nanahang dalawampung taon sa bayang San Diego at kayo umalis doon.... hindi po ba kinalulugdan ng inyong kagalangan ang bayang iyon?

Biglang nawala ang katuwaan ni Padre Damaso at tumigil ng pagtatawa sa tanong na itong ang anyo'y totoong parang walang ano man at hindi sinasadya.

Nagpatuloy ng pananalita ang dominiko ng anaki'y lalong nagwawalang bahala:

—Marahil nga'y nakapagpipighati ang iwan ang isang bayang kinatahanang dalawampung taon at napagkikilalang tulad sa habitong suot. Sa ganang akin lamang naman, dinaramdam kong iwan ang Camiling, gayong iilang buwan akong natira roon ... ngunit yao'y ginawa ng mga puno sa ikagagaling ng Capisanan ... at sa ikagagaling ko naman.

Noon lamang ng gabing iyon, tila totoong natilihan si Padre Damaso. Di kaginsaginsa'y pinakabigyanbigyan ng suntok ang palungan ng kamay ng kanyang sillon, huminga ng malakas at nagsalita:

—O may Relihiyon o wala! samakatuwid baga'y o ang mga kura'y may kalayaan o wala! Napapahamak ang lupang ito, na sa kapahamakan!

At saka muling sumuntok.

—Hindi!—ang sagot na paangil at galit, at saka biglang nagpatinghiga ng boong lakas sa hiligan ng sillon.

Sa pagkamangha ng nangasasalas ay nangagtinginan sa pulutong na iyon: itinunghay ng dominiko ang kanyang ulo upang tingnan niya si Padre Damaso sa ilalim ng kanyang salamin sa mata. Tumigil na sandali ang dalawang ekstranherong nangagpapasial, nangagtinginan, ipinakitang saglit ang kanilang mga pangil; at pagdaka'y ipinagpatuloy uli ang kanilang pagpaparoo't parito.

—Masama ang loob dahilang hindi ninyo binigyan ng Reberensya (Kagalang-galang)!—ang ibinulong sa tainga ng binatang mapula ang buhok ni ginoong Laruha.

—Ano po ba, ang ibig sabihin ng "kagalanggalang" ninyo (Vuestra Reberensya)? ano ang sa inyo'y nangyayari?—ang mga tanong ng dominiko at ng tenyente, na iba't iba ang taas ng boses.

—Kaya dumarating dito ang lubhang maraming mga sakuna! Tinatangkilik ng mga pinuno ang mga "erehe" laban sa mga "ministro" ng Diyos! ang ipinagpatuloy ng pransiskano na ipinagtutumaas ang kanyang malulusog o na mga panuntok.

—Ano po ba ang ibig ninyong sabihin?—ang muling itinanong ng abot ng kilay na tenyente na anyong titindig.

—Na kung ano ang ibig kong sabihin?—ang inulit ni Padre Damaso, na lalong inilakas ang boses at humarap sa tenyente.—Sinasabi ko ang ibig kong sabihin! Ako, ang ibig kong sabihi'y pagka itinatapon ng kura sa kanyang libingan ang bangkay ng isang "erehe," sino man, kahi ma't ang hari ay walang katwirang makialam, at lalo ng walang katwirang makapagparusa. At ngayo'y ang isang "heneralito", ang isang heneralito Kalamidad ...!

—Pari, ang kanyang Karilagan (ang marilag bagang Gobernador Heneral) ay Bise-Real Patrono,—ang sigaw ng tenyente na nagtindig.

—Ano bang Karilagan o Bise-Real Patrono man!—ang sagot ng pransiskanong nagtindig din.—Kung nangyari ito sa ibang panaho'y kinaladkad sana siya ng pababa sa hagdanan, tulad ng minsa'y ginawa ng mga Kapisanan ng mga prayle sa pusong na Gobernador Bustamante. Ang mga panahong iyon ang tunay na panahon ng pananampalataya!

—Ipinauunawa ko sa inyo na di ko maitutulot ... Ang "Kanyang Karilagan," (o ang marilag na Gobernador Heneral) ang pinakakatawan ng Kanyang Makapangyarihan, ang Hari.

—Ano bang hari o kung Roque man! Sa ganang amin ay walang ibang hari kung di ang tunay....

—Tigil!—ang sigaw ng tenyenteng nagbabala at wari'y mandin ay nag-uutos sa kanyang mga sundalo;—o inyong pagsisisihan ang lahat ninyong sinabi o bukas din ay magbibigay sabi ako sa Kanyang Karilagan!...

—Lakad na kayo ngayon din, lakad na kayo!—ang sagot ng boong paglibak ni Padre Damaso, na lumapit sa tenyenteng nakasuntok ang kamay.—Akala ba ninyo't may suot akong habito'y wala akong ...? Lakad na kayo't ipahihiram ko pa sa inyo ang aking kotse!

Nauuwi ang salitaan sa katawatawang anyo. Ang kagalingang palad ay nakialam ang dominiko.—Mga ginoo!—ang sabi niyang taglay ang anyong may kapangyarihan at iyang boses na nagdaraan sa ilong na totoong nababagay sa mga prayle;—huwag sana ninyong papagligawligawin ang mga bagay, at huwag naman kayong humanap ng mga paglapastangan sa walang makikita kayo. Dapat nating ibukod sa mga pananalita ni Padre Damaso ang mga pananalita ng tao sa mga pananalita ng saserdote. Ang mga pananalita ng saserdote, sa kanyang pagkasaserdote, "per se", ay hindi makasasakit ng loob kanino man, sapagkat mula sa lubos ng katotohanan. Sa mga pananalita ng tao, ay dapat gawin ang isa pa manding pagbabahagi: ang mga sinasabing "ab irato", ang mga sinabing "exore", datapwat hindi "in korde", at ang sinasabing "in korde". Ang mga sinasabing "in korde" lamang ang makasasakit ng loob: sakali't dating tinataglay ng "in meate" sa isang kadahilanan, o kung nasabi lamang "per accidens", sa pagkakainitan ng salitaan, kung mayroong....

—Ngunit ako'y "por accidens" at "por mi" ay nalalaman ko ang mga kadahilanan, Padre Sibyla!—ang isinalabat ng militar, na nakikita niyang siya'y nabibilot ng gayong karaming mga pag tatangitangi, at nanganganib siyang kung mapapatuloy ay siya pa ang lalabas na may kasalanan.—Nalalaman ko ang mga kadahilanan at papagtatangiin ng "kagalangan po ninyo" (papagtatangitangiin po ninyo). Sa panahong wala si Padre Damaso sa San Diego ay inilibing ng koadhutor ang bangkay ng isang taong totoong karapatdapat ...; opo, totoong karapatdapat; siya'y makailan kong nakapanayam, at tumuloy ako sa kanyang bahay. Na siya'y hindi nangumpisal kailan man, at iyan baga'y ano? Ako ma'y hindi rin nangungumpisal, ngunit sabihing nagpakamatay, iya'y isang kasinungalingan, isang paratang. Isang taong gaya niyang may isang anak na lalaking kinabubuhusan ng boong pag-irog at mga pag-asa, isang taong may pananampalataya sa Diyos, na nakakaalam ng kanyang mga katungkulang dapat ganapin sa pamamayan, isang taong mapagmahal sa kapurihan at hindi sumisinsay sa katwiran, ang ganyang tao'y hindi nagpapakamatay. Ito'y sinasabi ko, at hindi ko sinasabi ang mga ibang aking iniisip, at kilanling utang na loob sa akin ng "kagalangan" po ninyo.

At tinalikdan ang pransiskano at nagpatuloy ng pananalita:

—Ng magkagayo'y ng magbalik ang kurang ito sa bayan, pagkatapos na maalipusta ang koadhutor, ang ginawa'y ipinahukay ang bangkay na iyon, ipinadala sa labas ng libingan, upang ibaon hindi ko maalaman kung saan. Sa karuwagan nang bayang San Diego'y hindi tumutol; tunay nga't iilan lamang ang nakaalam, walang kamag-anak ang nasira, at na sa Europa ang kanyang bugtong na anak; ngunit nabalitaan ng Gobernador Heneral, at palibhasa'y taong may dalisay na puso, ay hiningi ang kaparusahan ... at inilipat si Padre Damaso sa lalong magaling na bayan. Ito nga lamang ang nangyari. Ngayo'y gawin ng "inyo pong kagalangan" ang pagtatangitangi.

At pagka sabi nito'y lumayo sa pulutong na iyon.

—Dinaramdam kong hindi ko sinasadya'y nabangit ko ang isang bagay na totoong mapanganib ani Padre Sibylang may pighati.—Datapwat kung sa kawakasa'y nakinabang naman kayo sa pagpapalit-bayan....

—Ano bang pakikinabangin! At ang nawawala sa mga paglipat ... at ang mga papel ... at ang mga ... at ang lahat ng mga naliligwin?—ang isinalabat na halos nauutal ni Padre Damaso na hindi makapagpigil ng galit.

Unti-unting nanag-uli ang kapisanang iyon sa dating katahimikan.

Nangagsidating ang iba pang mga tao, kaakbay ang isang matandang Kastilang pilay, matamis at mabait ang pagmumukha, nakaakay sa bisig ng isang matandang babaeng Pilipinang puno ng kulot ang buhok, may mga pinta ang mukha at nakasuot-Europea.

Sila'y sinalubong ng bating katoto ng naroroong pulutong, at nangagsiupo sa tabi ng ating mga kakilala ang Doktor De Espadaña at ang ginoong asawa niyang "doktora" na si Doña Victorina. Doo'y napapanood ang ilang mga "periodista" at mga "almasenero" na nangagpaparoo't parito at walang maalamang gawin.

—Ngunit masasabi po ba ninyo sa akin, ginoong Laruha, kung anong tao kaya ang may ari ng bahay?—ang tanong ng binatang mapula ang buhok.—Ako'y hindi pa naipapakilala sa kanya.

—Ang sabihana'y umalis daw, ako ma'y hindi ko pa siya nakikita.

—Dito'y hindi kailanganang mga pagpapakilala!—ang isinabad ni Padre Damaso,—Si Santiago'y isang taong mabait.

—Isang taong hindi nakatuklas ng polbora—ang idinugtong ni Laruha.

—Kayo po naman, ginoong Laruha!—ang sinabi sa malambing na pagsisi ni Doña Victorinang nag-aabaniko.—Paano po bang matutuklasan pa ng abang iyon ang polbora, ay alinsunod sa sabi'y natuklasan na ito ng mga Intsik na malaong panahon na?

.....Ang Doktor De Espadaña at ang kanyang ginoong asawa ang "Doktora" Doña Victorina ...—Imp. de M Fernandez, Paz 447, Sta. Cruz.

—Nang mga Intsik? Nasisira ba ang isip ninyo?—ang sabi ni Padre Damaso,—Tumahan nga kayo! Ang nakatuklas ng paggawa ng polbora'y isang pransiskano, isa sa aming samahan, Padre Hindi ko maalaman Saballs, ng siglong ... ikapito!

—Isang pransiskano! Marahil naging misionero sa Tsina, ang pari Saballs na iyan—ang itinutol ng ginoong babae na hindi ipinatatalo ng gayongayon lamang ang kanyang mga isipan.

—Marahil Schwartz ang ibig po ninyong sabihin, ginoong babae—ang itinugon naman ni Padre Sibyla, na hindi man lamang siya tinitingnan.

—Hindi ko maalaman; sinabi ni Padre Damasong Saballs: wala akong ginawa kung di inulit ko lamang ang kanyang sinalita.

—Magaling! Saballs o Chebas, eh ano ngayon? Hindi dahil sa isang letra ay siya'y magiging Intsik!—ang muling sinaysay na nayayamot ang pransiskano.

—At ng ikalabing-apat na siglo at hindi ng ikapito—ang idinugtong ng dominiko, na ang anyo'y parang sinasala ang kamalian at ng pasakitan ang kapalaluan niyong isang prayle.

—Mabuti, datapwat hindi sa paglalabis kumulang ng isang siglo'y siya'y magiging dominiko na!

—Aba, huwag po sanang magalit ang kagalangan po ninyo!—ani Padre Sibylang ngumingiti.—Lalong magaling kung siya ang nakatuklas ng paggawa ng polbora, sapagkat sa gayo'y naibsan na niya sa pagkakapagod sa gayong bagay ang kanyang mga kapatid.

—At sinasabi po ninyo, Padre Sibyla, na nangyari ang bagay na iyon ng ikalabing apat na siglo?—ang tanong na malaki ang nais na makatalos ni Doña Victorina—ng hindi pa o ng makapagkatawang tao na si Kristo?

Pinalad ang tinatanong na pumasok sa salas ang dalawang ginoo.

---

Orihinal
Isang Pagcacapisan

---

Nag-anyaya ng̃ pagpapacain nang isáng hapunan, ng̃ magtátapos ang Octubre, si Guinoong Santiago de los Santos, na lalong nakikilala ng̃ bayan sa pamagát na Capitang Tiago, anyayang bagá man niyón lamang hapong iyón canyang inihayág, laban sa dati niyang caugalìan, gayón ma'y siyang dahil na ng̃ lahát ng̃ mg̃a usap-usapan sa Binundóc, sa iba't ibang mg̃a nayon at hanggang sa loob ng̃ Maynílà. Ng̃ panahóng yao'y lumalagay si Capitang Tiagong isáng lalaking siyang lalong maguilas, at talastas ng̃ ang canyang bahay at ang canyang kinamulatang bayan ay hindî nagsásara ng̃ pintô canino man, liban na lamang sa mg̃a calacal ó sa anó mang isip na bago ó pang̃ahás.

Cawang̃is ng̃ kisláp ng̃ lintíc ang cadalîan ng̃ pagcalaganap ng̃ balítà sa daigdigan ng̃ mg̃a dápò, mg̃a lang̃aw ó mg̃a "colado", na kinapal ng̃ Dios sa canyang waláng hanggang cabaitan, at canyang pinararami ng̃ boong pag-irog sa Maynílà. Nang̃agsihanap ang ibá nang "betún" sa caniláng zapatos, mg̃a botón at corbata naman ang ibá, ng̃uni't siláng lahát ay nang̃ag iisip cung paano cayâ ang mabuting paraang bating lalong waláng cakimìang gagawin sa may bahay, upang papaniwalàin ang macacakitang sila'y malalaon ng̃ caibigan, ó cung magcatao'y huming̃í pang tawad na hindî nacadalóng maaga.

Guinawâ ang anyaya sa paghapong itó sa isáng bahay sa daang Anloague, at yamang hindî namin natatandâan ang canyang bilang (número), aming sásaysayin ang canyang anyô upang makilala ng̃ayón, sacali't hindî pa iguiniguibá ng̃ mg̃a lindól. Hindî camí naniniwalang ipinaguibâ ang bahay na iyon ng̃ may-arì, sa pagca't sa ganitong gawa'y ang namamahala'y ang Dios ó ang Naturaleza, na tumanggap din sa ating Gobierno ng̃ pakikipagcayarì upang gawín ang maraming bagay.—Ang bahay na iyo'y may calakhan din, tulad sa maraming nakikita sa mg̃a lupaíng itó; natatayô sa pampang ng̃ ilog na sang̃á ng̃ ilog Pasig, na cung tawaguin ng̃ iba'y "ría" (ilat) ng̃ Binundóc, at gumáganap, na gaya rin ng̃ lahát ng̃ ilog sa Maynílà, ng̃ maraming capacan-ang pagcapaliguan, agusán ng̃ dumí, labahan, pinang̃ing̃isdâan, daanan ng̃ bangcang nagdádala ng̃ sarisaring bagay, at cung magcabihirà pa'y cucunán ng̃ tubig na inumín, cung minamagalíng ng̃ tagaiguib na insíc. Dapat halataíng sa lubháng kinakailang̃ang gamit na itó ng̃ nayong ang dami ng̃ calacal at táong nagpaparoo't parito'y nacatutulig, sa layong halos may sanglibong metro'y bahagyâ na lamang nagcaroon ng̃ isang tuláy na cahoy, na sa anim na bowa'y sirâ ang cabiláng panig at ang cabilâ nama'y hindî maraanan sa nálalabi ng̃ taon, na ano pa't ang mg̃a cabayo, cung panahóng tag-init, canilang sinasamantala ang gayong hindî nagbabagong anyô, upang mulà roo'y lumucsó sa tubig, na ikinagugulat ng̃ nalilibang na táong may camatayang sa loob ng̃ coche ay nacacatulog ó nagdidilidili ng̃ mg̃a paglagô ng̃ panahón.

May cababâan ang bahay na sinasabi namin, at hindî totoong magaling ang pagcacàanyô; cung hindî napagmasdang mabuti ng̃ "arquitectong" namatnugot sa paggawâ ó ang bagay na ito'y cagagawán ng̃ mg̃a lindól at mg̃a bagyó, sino ma'y walang macapagsasabi ng̃ tucoy. Isáng malapad na hagdanang ma'y cacapitáng culay verde, at nalalatagan ng̃ alfombra sa mumunting panig ang siyang daanan mulâ sa silong ó macapasoc ng̃ pintuang nalalatagan ng̃ "azulejos" hanggang sa cabahayán, na ang linalacara'y napapag-itanan ng̃ mg̃a maceta at álagaan ng̃ mg̃a bulaclac na nacalagay sa "pedestal" na lozang gawâ sa China, na may sarisaring culay at may mg̃a dibujong hindî mapaglirip.

Yamang walang bantay-pintô ó alilang huming̃î ó magtanong ng̃ "billete" ó sulat na anyaya, tayo'y pumanhic, ¡oh icaw na bumabasa sa akin, catoto ó caaway! sacali't naaakit icaw ng̃ tugtog ng̃ orquesta, ng̃ ilaw ó ng̃ macahulugáng "clin-clan" ng̃ mg̃a pingga't cubiertos at ibig mong mapanood cung paano ang mg̃a piguíng doon sa Perla ng̃ Casilang̃anan. Cung sa aking caibigán lamang at sa aking sariling caguinhawahan, hindî catá pápagalin sa pagsasaysay ng̃ calagayan ng̃ bahay; ng̃uni't lubháng mahalagá ito, palibhasa'y ang caraniwan sa mg̃a may camatayang gaya natin ay tulad sa pawican: hinahalagahan at hinihirang tayo alinsunod sa ating talucab ó tinatahanang bahay; dahil dito't sa iba pang mg̃a anyô ng̃ asal, cawang̃is ng̃a ng̃ mg̃a pawican ang mg̃a may camatayan sa Filipinas.—Cung pumanhic tayo'y agad nating marárating ang isáng malowang na tahanang cung tawaguin doo'y "caida", ayawán cung bakit, na ng̃ gabing ito'y guinagamit na "comedor" at tuloy salón ng̃ orquesta. Sa guitna'y may isáng mahabang mesa, na nahihiyasan ng̃ marami at mahahalagang pamuti, na tila mandin cumikindat sa "colado," taglay ang catamistamisang mg̃a pang̃acò, at nagbabalà sa matatacuting binibini, sa walang malay na dalaga, ng̃ dalawang nacaiinip na oras sa casamahán ng̃ mg̃a hindî cakilala, na ang pananalita't mg̃a pakikikiusap ay ang caraniwa'y totoong cacaiba. Namúmucod ng̃ di ano lamang sa mg̃a ganitong handang sa mundo'y nauucol, ang sumasapader na mg̃a cuadrong tungcol sa religión, gaya bagá ng̃ "Ang Purgatorio," "Ang Infierno," "Ang hulíng Paghuhucom," "Ang pagcamatáy ng̃ banal," "Ang pagcamatáy ng̃ macasalanan," at sa duyo'y naliliguid nang isáng maring̃al at magandañg "marco" na anyong "Renacimiento" na gawâ ni Arévalo, ang isáng mabuting ayos at malapad na "lienzo" na doo'y napapanood ang dalawang matandang babae. Ganitó ang saysay ng̃ doo'y titic: "Nuestra Señora de la Paz y Buen Viaje, na sinasamba sa Antipolo, sa ilalim ng̃ anyong babaeng magpapalimos, dinadalaw sa canyang pagcacasakít ang banal at bantog na si Capitana Inés". Tunay mang ang pagcacapinta'y hindî nagpapakilala ng̃ "arte" at cabutihang lumikhâ, datapowa't nagsasaysay naman ng̃ caraniwang mamalas: ang babaeng may sakít ay tila na bangcay na nabûbuloc, dahil sa culay dilaw at azul ng̃ canyang mukhâ; ang mg̃a vaso't iba pang mg̃a casangcapan, iyang maraming mg̃a natitipong bagay bagay sa mahabang pagcacasakít ay doo'y lubhang mabuti ang pagcacasipì, na ano pa't napapanood patí ng̃ linálaman. Sa panonood ng̃ mg̃a calagayang iyong umaakit sa pagcacagana sa pagcain at nagúudyoc ng̃ ucol sa paglasáp ng̃ masasaráp na bagay bagay, marahil acalain ng̃ iláng may masamáng isipan ang may-arì ng̃ bahay, na napagkikilalang magalíng ang calooban ng̃ halos lahát ng̃ mg̃a magsisiupô sa mesa, at ng̃ huwag namáng máhalatang totoo ang canyang panucalà, nagsabit sa quízame ng̃ maririkít na lámparang gawâ sa China, mg̃a jaulang waláng ibon, mg̃a bolang cristal na may azogueng may culay pulá, verde at azul, mg̃a halamang pangbíting lantá na, mg̃a tuyóng isdáng botete na hinipa't ng̃ bumintóg, at iba pa, at ang lahát ng̃ ito'y nacúculong sa may dacong ílog ng̃ maiinam na mg̃a arcong cahoy, na ang anyo'y alang̃ang huguis europeo't alang̃ang huguis insíc, at may nátatanaw namáng isáng "azoteang" may mg̃a balag at mg̃a "glorietang" bahagyâ na naliliwanagan ng̃ mg̃a maliliit na farol na papel na may sarisaring culay.

Nasasalas ang mang̃agsisicain, sa guitnâ ng̃ lubháng malalakíng mg̃a salamín at na ng̃agníningning na mg̃a araña: at doon sa ibabaw ng̃ isáng tarimang pino ay may isáng mainam na "piano de cola", na ang halaga'y camalácmalác, at lalò ng̃ mahalagá ng̃ gabíng itó, sa pagca't sino ma'y walang tumútugtog. Doo'y may isáng larawang "al óleo" ng̃ isáng lalaking makisig, nacafrac, unát, matuwíd, timbáng na tulad sa bastóng may borlas na tagláy sa mg̃a matitigás na daliring puspós ng̃ mg̃a sinsíng: wari'y sinasabi ng̃ larawan:

—¡Ehem! ¡masdán ninyó cung gaano carami ang suot co at aco'y hindî tumatawa!

Magagandá ang mg̃a casangcapan, baga man marahil ay hindî maguinhawahang gamitin at nacasasamâ pa sa catawan: hindî ng̃â ang icaiilag sa sakít ng̃ canyáng mg̃a inaanyayahan ang naiisip ng̃ may-arì, cung dî ang sariling pagmamarikít.—¡Tunay at cakilakilabot na bagay ang pag-iilaguín, datapowa't cayó namá'y umuúpô sa mg̃a sillóng gawáng Europa, at hindî palaguing macacátagpò cayó ng̃ ganyán!—itó marahil ang sinasabi niya sa canilá.

Halos punô ng̃ tao ang salas: hiwaláy ang mg̃a lalaki sa mg̃a babae, tulad sa mg̃a sambahang católico at sa mg̃a sinagoga. Ang mg̃a babae ay iláng mg̃a dalagang ang iba'y filipina at ang iba'y española: binúbucsan nila ang bibíg upang piguilin ang isáng hicáb; ng̃uni't pagdaca'y tinátacpan nilá ng̃ caniláng mg̃a abanico; bahagyâ na nang̃agbubulung̃an ng̃ iláng mg̃a pananalitâ; anó mang pag-uusap na ipinagsúsumalang pasimulán, pagdaca'y naluluoy sa iláng putól-putól na sábi; catulad niyáng mg̃a ing̃ay na náriring̃ig cung gabí sa isáng bahay, mg̃a ing̃ay na gawâ ng̃ mg̃a dagâ at ng̃ mg̃a butikî. ¿Bacâ cayâ naman ang mg̃a larawan ng̃ mg̃a iba't ibang mg̃a "Nuestra Señora" na nagsabit sa mg̃a pader ang siyang ninilit sa mg̃a dalagang iyong huwag umimíc at magpacahinhíng lubós, ó dito'y talagang natatang̃ì ang mg̃a babae?

Ang tang̃ing sumasalubong sa pagdatíng ng̃ mg̃a guinoong babae ay isáng babaeng matandang pinsan ni capitán Tiago, mukhang mabait at hindî magaling magwicang castilà. Ang pinacaubod ng̃ canyáng pagpapakitang loob at pakikipagcapuwa tao'y walâ cung ang dî mag-alay sa mg̃a española ng̃ tabaco at hitsô, at magpahalíc ng̃ canyang camáy sa mg̃a filipina, na ano pa't walang pinag-ibhán sa mg̃a fraile. Sa cawacasa'y nayamot ang abáng matandang babae, caya't sinamantala niya ang paglagapác ng̃ isang pinggang nabasag upang lumabás na dalidalì at nagbububulong:

—¡Jesus! ¡Hintay cayó, mg̃a indigno!

At hindî na mulíng sumipót.

Tungcol sa mg̃a lalaki'y nang̃agcacaing̃a'y ng̃ cauntî. Umaaticabong nang̃agsasalitaan ang iláng mg̃a cadete; ng̃uni't mahihinà ang voces, sa isa sa mg̃a súloc at manacanacang tinitingnan nila at itinuturo ng̃ dalirî ang iláng mg̃a taong na sa salas, at silasila'y nang̃agtatawanang ga inililihim ng̃ hindi naman; ang bilang capalit nama'y ang dalawang extrangero na capowâ nacaputî ng̃ pananamit, nang̃acatalicod camáy at dî umíimic ay nang̃agpaparoo't paritong malalakí ang hacbang sa magcabicabilang dulo ng̃ salas, tulad sa guinágawâ ng̃ mg̃a naglalacbay-dagat sa "cubierta" ng̃ isáng sasacyán. Ang masaya't mahalagáng salitàa'y na sa isang pulutóng na ang bumubuo'y dalawang fraile, dalawang paisano at isáng militar na canilang naliliguid ang isáng maliit na mesang kinalalagyan ng̃ mg̃a botella ng̃ alac at mg̃a biscocho inglés.

Ang militar ay isang matandang teniente, matangcád, mabalasic ang pagmumukhâ, na ano pa't anaki'y isang Duque de Alba na napag-iwan sa escalafón ng̃ Guardia Civil. Bahagyâ na siya nagsásalita, datapuwa't matigás at maiclî ang pananalitâ.—Ang isá sa mg̃a fraile'y isang dominicong bata pa, magandá, malinis at maningning, na tulad sa canyang salamín sa matang nacacabit sa tangcáy na guintô, maaga ang pagca ugaling matandâ: siya ang cura sa Binundóc at ng̃ mg̃a nacaraang tao'y naguing catedrático sa San Juan de Letran. Siya'y balitang "dialéctico", caya ng̃a't ng̃ mg̃a panahong iyóng nang̃ang̃ahas pa ang mg̃a anac ni Guzmang makipagsumag sa paligsahan ng̃ catalasan ng̃ ísip sa mg̃a "seglar", hindî macuhang malitó siya ó mahuli cailan man ng̃ magalíng na "argumentador" na si B. de Luna; itinutulad siya ng̃ mg̃a "distingo" ni Fr. Sibyla sa máng̃ing̃isdang ibig humuli ng̃ igat sa pamamag-itan ng̃ sílò. Hindî nagsasálitâ ang dominico at tila mandin pinacatitimbang ang canyang mg̃a pananalità.

Baligtád ang isá namáng fraile, na franciscano, totoong masalitâ at lalò ng̃ maínam magcucumpás. Bagá man sumusung̃aw na ang mg̃a uban sa canyang balbás, wari'y nananatili ang lácas ng̃ canyang malusóg na pang̃ang̃atawán. Ang mukhâ niyang magandá ang tabas, ang canyang mg̃a pagting̃ing nacalálaguim, ang canyáng malalapad na mg̃a pang̃á at batìbot na pang̃ang̃atawan ay nagbibigay anyô sa canyáng isáng patricio romanong nagbalát cayô, at cahi't hindî sinasadya'y inyóng mágugunitâ yaong tatlong monjeng sinasabi ni Heine sa canyáng "Dioses en el destierro", na nagdaraang namamangcâ pagcahating gabi sa isang dagatan doon sa Tyrol, cung "equinoccio" ng̃ Septiembre, at sa tuwing dumaraa'y inilálagay ng̃ abang mámamangca ang isáng salapíng pílac, malamíg na cawang̃is ng̃ "hielo," na siyang sa canya'y pumupuspos ng̃ panglulumó. Datapuwa't si Fray Dámaso'y hindî mahiwagang gaya nilá; siya'y masayá, at cung pabug-al bug-al ang canyáng voces sa pananalità, tulad sa isang taong cailan ma'y hindi naaalang-alang, palibhasa'y ipinalálagay na banal at walâ ng̃ gágaling pa sa canyáng sinasabi, kinacatcat ang sacláp ng̃ gayóng ugalî ng̃ canyáng táwang masayá at bucás, at hangang sa napipilitan cang sa canya'y ipatawad ang pagpapakita ng̃ mg̃a paang waláng calcetín at mg̃a bintíng mabalahíbo, na icakikita ng̃ maraming pagcabuhay ng̃ isáng Mendicta sa mg̃a feria sa Kiapò.

Ang isa sa mg̃a paisano'y isang taong malingguit, maitím ang balbás at waláng íkinatatáng̃ì cung dî ang ilóng, na sa calakhá'y masasabing hindî canyá; ang isá, nama'y isang binatang culay guintô ang buhóc, na tila bagong datíng dito sa Filipinas: itó ang masilacbóng pinakikipagmatuwiranan ng̃ franciscano.

—Makikita rin ninyó—ang sabi ng̃ franciscano—pagca pô cayó'y nátirang iláng bowan dito, cayó'y maniniwálà sa aking sinasabi: ¡ibá ang mamahala ng̃ bayan ng̃ Madrid at ibá, ang mátira sa Filipinas!

—Ng̃uni't....

—Acó, sa halimbáwà—ang patuloy na pananalitâ ni Fr. Dámaso, na lalong itinaas ang voces at ng̃ dî na macaimíc ang canyang causap—aco'y mayroon na ritong dalawampo at tatlong taóng saguing at "morisqueta", macapagsasabi aco ng̃ mapapaniwalâan tungcól sa bagay na iyan. Howág cayóng tumutol sa akin ng̃ alinsunod sa mg̃a carunung̃an at sa mabubuting pananalitâ, nakikilala co ang "indio". Acalain ninyong mulá ng̃ aco'y dumatíng sa lupaíng ito'y aco'y iniucol na sa isang bayang maliit ng̃a, ng̃uni't totoong dúmog sa pagsasaca. Hindî co pa nauunawang magalíng ang wicang tagalog, gayon ma'y kinúcumpisal co na ang mg̃a babae at nagcacawatasan camí, at lubháng pinacaíbig nila aco, na ano pa't ng̃ macaraan ang tatlóng taón, ng̃ aco'y ilipat sa ibáng báyang lalong malakí, na waláng namamahálà dahil sa pagcamatáy ng̃ curang "indio" roon, nang̃agsipanang̃is ang lahat ng̃ babae, pinuspos acó ng̃ mg̃a handóg, inihatid nila acong may casamang música....

—Datapowa't iya'y nagpapakilala lamang....

—¡Hintáy cayó! ¡hintay cayó! ¡howag naman sana cayóng napacaning̃as! Ang humalili sa akin ay hindí totoong nagtagal na gaya co, at ng̃ siya'y umalís ay lalò ng̃ marami ang naghatíd, lalo ng̃ marami ang umiyác at lalo ng̃ mainam ang música, gayóng siya'y lalò ng̃ mainam mamálò at pinataas pa ang mg̃a "derechos ng̃ parroquia", hangang sa halos nag-ibayo ang lakí.

—Ng̃uni't itutulot ninyó sa aking....

—Hindî lamang iyan, nátira aco sa bayang San Diegong dalawampong taón, may iláng bowán lamang ng̃ayong aking.... iniwan (dito'y nagpakitang tila masamâ ang loob). Hindî maicacait sa akin nino mang dalawampong tao'y mahiguít cay sa catatagán upang makilala ang isang bayan. May anim na libo ang dami ng̃ taong namamayan sa San Diego, at bawa't tagaroo'y nakikilala co, na parang siya'y aking ipinang̃anac at pinasuso: nalalaman co cung alín ang mg̃a lisyang caasalan nito, cung anó ang pinang̃ang̃ailang̃an niyon, cung sino ang nang̃ing̃ibig sa bawa't dalaga, cung ano anong mg̃a pagcadupilas ang nangyari sa babaeng itó, cung sino ang tunay na amá ng̃ batang inianac, at iba pa; palibhasa'y kinucumpisal co ang calahatlahatang taong-bayan; nang̃ag-iing̃at ng̃ mainam sila sa canicaniláng catungculan. Magsabi cung nagsisinung̃aling aco si Santiagong siyang may arì nitong bahay; doo'y marami siyang mg̃a lupà at doon camí naguíng magcaibigan. Ng̃ayo'y makikita ninyó cung anó ang "indio"; ng̃ aco'y umalís, bahagya na acó inihatid ng̃ ilang mg̃a matatandáng babae at iláng "hermano" tercero, ¡gayóng nátira aco roong dalawampong taón!

Ng̃uni't hindî co mapagcúrò cung anó ang cabagayán ng̃ inyong mg̃a sinabi sa pagcacaális ng̃ "estanco ng̃ tabaco"—ang sagot ng̃ may mapuláng buhóc na causap, na canyang sinamantala ang sandaling pagcatiguil dahil sa pag-inom ng̃ franciscano ng̃ isang copita ng̃ Jerez.

Sa pangguiguilalas ng̃ dî anó lamang ni Fr. Dámaso ay cauntî nang mabitiwan nito ang copa. Sandalíng tinitigan ang binata at:

—¿Paano? ¿paano?—ang sinabi pagcatapos ng̃ boong pagtatacá.—Datapowa't ¿mangyayari bagang hindî ninyo mapagwarì iyang casíng liwanag ng̃ ílaw? ¿Hindî ba ninyó nakikita, anác ng̃ Dios, na ang lahat ng̃ ito'y nagpapatibay na totoo, na pawang cahaling̃án ang mg̃a pagbabagong utos na guinágawà ng̃ mg̃a minìstro?

Ng̃ayo'y ang may puláng buhóc naman ang natigagal, lalong ikinunot ng̃ teniente ang canyang mg̃a kilay, iguinagalaw ang ulo ng̃ taong bulilit na parang ipinahahalatâ niyang biníbigyan niyang catuwiran ó hindi si Fray Dámaso. Nagcasiya na lamang ang dominico sa pagtalicód sa canilang lahat halos.

—¿Inaacalà bagá ninyó ...?—ang sa cawacasa'y nagawang tanóng ng̃ boong catimpian ng̃ binátà, na tinítitigan ng̃ boong pagtatacá ang fraile.

—¿Na cung inaacalà co? ¡Sinasampalatayanan cong gaya ng̃ pagsampalataya sa Evangelio! ¡Napaca "indolente" ang "indio"!

—¡Ah! ipatawad po ninyong salabatin co ang inyong pananalitâ—anang binatà, na idinahan ang voces at inilapít ng̃ cauntî ang canyang upuan; sinabi po ninyo ang isang salitâ na totoong nacaakit sa aking magdilidili. ¡Tunay ng̃a cayang catutubò ng̃ mg̃a dalisay na tagarito ang pagca "indolente," ó nangyayari ang sinasabi ng̃ isang maglalacbáy na taga ibang lupain, na tinátacpan natin ng̃ pagca indolenteng ito ang ating sariling pagca indolente, ang pagcáhuli natin sa pagsulong sa mg̃a carunung̃an at ang ating paraan ng̃ pamamahala sa lupaíng nasasacupan? Ang sinabi niya'y ucol sa mg̃a ibang lupaíng sacóp, na ang mg̃a nananahan doo'y pawang sa lahì ring iyan!...

—¡Ohó! ¡Mg̃a cainguitan! ¡Itanong pô ninyo cay guinoong Laruja na nacakikílala rin sa lupaíng itó; itanong ninyo sa canya cung may mg̃a catulad ang camangmang̃an at ang pagca "indolente" ng̃ indio!

—Tunay ng̃a—ang sagót namán ng̃ bulilít na lalaking siyang binangguit—¡hindî po cayó macacakita sa alin mang panig ng̃ daigdíg ng̃ híhiguit pa sa pagca indolente ng̃ indio, sa alin mang panig ng̃ daigdíg!

—¡Ni iba pang lalong napacasama ng̃ asal na pinagcaratihan, ni iba pang lalong hindî marunong cumilala ng̃ utang na loob!

—¡At ng̃ ibang lalong masamâ ang túrò!

Nagpasimulâ ang binatang mapulá ang buhóc ng̃ pagpapaling̃apling̃ap sa magcabicabilà ng̃ boong pag-aalap-ap.

—Mg̃a guinoo—ang sinabing marahan—tila mandin tayo'y na sa bahay ng̃ isang "indio". Ang mg̃a guinoong dalagang iyan....

—¡Bah! huwag cayóng napaca magugunigunihin! Hindî ipinalalagay ni Santiagong siya'y "indio," bucód sa roo'y hindî siya naháharap, at.... ¡cahi't náhaharap man siya! Iya'y mg̃a cahaling̃án ng̃ mg̃a bágong dating. Hayaan ninyong macaraan ang ilang bowan; magbabago cayóng isipán pagca cayo'y nacapagmalimít sa maraming mg̃a fiesta at "bailujan", nacatulog sa mg̃a catre at nacacain ng̃ maraming "tinola".

—Tinatawag po ba ninyong tinola ang bung̃ang cahoy na cahawig ng̃ "loto" na ... ganyan ... nacapagmamalimutin sa mg̃a tao?

—¡Ano bang loto ni loteria!—ang sagot ni párì Dámasong nagtátawa;—nagsasalitâ cayó ng̃ mg̃a cahaling̃án. Ang tinola ay ang pinaghalong inahíng manoc at sacá úpo. ¿Buhat pa cailán dumating cayó?

—Apat na araw—ang sagot ng̃ binatang ga namumuhî na.

—¿Naparito ba cayong may catungculan?

—Hindi pô; naparito acó sa aking sariling gugol upang mapagkilala co ang lupaíng itó.

—¡Aba, napacatang̃ì namang ibon!—ang saysay ni Fr. Dámaso, na siya'y minamasdan ng̃ boong pagtatacá—¡Pumarito sa sariling gugol at sa mg̃a cahaling̃án lamang! ¡Cacaibá namáng totoo! ¡Ganyang caraming mg̃a libro ... sucat na ang magcaroon ng̃ dalawang dáling noo.... Sa ganya'y maraming sumulat ng̃ mg̃a dakílang libro! ¡Sucat na ang magcaroon ng̃ dalawang daling noo....

—Sinasabi ng̃ "cagalanggalang po ninyo" ("Vuestra reverencia"), párì Dámaso—ang biglang isinalabat ng̃ dominico na pinutol ang salitaan—na cayo'y nanaháng dalawampong taón sa bayang San Diego at cayo umalis doon.... ¿hindî pô ba kinalúlugdan ng̃ inyong cagalang̃an ang bayang iyon?

Biglang nawalâ ang catowaan ni Fr. Dámaso at tumiguil ng̃ pagtatawá sa tanóng na itong ang anyo'y totoong parang walang anó man at hindî sinásadyâ.

Nagpatuloy ng̃ pananalitâ ang dominico ng̃ anaki'y lalong nagwáwalang bahálà:

—Marahil ng̃a'y nacapagpipighati ang iwan ang isáng bayang kinátahanang dalawampong taón at napagkikilalang tulad sa hábitong suot. Sa ganáng akin lamang naman, dinaramdam cong iwan ang Camilíng, gayóng iilang buwan acóng nátira roon ... ng̃uni't yaó'y guinawâ ng̃ mg̃a púnò sa icagagaling ng̃ Capisanan ... at sa icágagaling co namán.

Noon lamang ng̃ gabíng iyón, tila totoong natilihan si Fr. Dámaso. Di caguinsaguinsa'y pinacabigyanbigyan ng̃ suntóc ang palung̃án ng̃ camáy ng̃ canyáng sillón, huming̃a ng̃ malacás at nagsalitâ:

—¡O may Religión ó wala! sa macatuid baga'y ¡ó ang mg̃a cura'y may calayâan ó walâ! ¡Napapahamac ang lupang itó, na sa capahamacán!

At sácâ mulíng sumuntóc.

—¡Hindi!—ang sagót na paang̃il at galit, at saca biglang nagpatinghigâ ng̃ boong lacás sa hiligán ng̃ sillón.

Sa pagcámanghâ ng̃ nang̃asasalas ay nang̃agting̃inan sa pulutóng na iyón: itinungháy ng̃ dominico ang canyáng ulo upang tingnán niya si pári Dámaso sa ilalim ng̃ canyáng salamín sa mata. Tumiguil na sandali ang dalawáng extranjerong nang̃agpapasial, nang̃agting̃inan, ipinakitang saglít ang caniláng mg̃a pang̃il; at pagdaca'y ipinagpatuloy uli ang caniláng pagpaparoo't parito.

—¡Masamâ ang loob dahiláng hindî ninyó binigyán ng̃ Reverencia (Cagalang-galang)!—ang ibinulóng sa taing̃a ng̃ binatang mapulá ang buhóc ni guinoong Laruja.

—¿Anó pô bâ, ang ibig sabihin ng̃ "cagalanggalang" ninyó (Vuestra Reverencia)? ¿anó ang sa inyo'y nangyayari?—ang mg̃a tanóng ng̃ dominico at ng̃ teniente, na iba't ibá ang taas ng̃ voces.

—¡Cayâ dumaráting dito ang lubháng maraming mg̃a sacunâ! ¡Tinatangkílik ng̃ mg̃a pinúnò ang mg̃a "hereje" laban sa mg̃a "ministro" ng̃ Dios! ang ipinagpatuloy ng̃ franciscano na ipinagtutumâas ang canyáng malulusog ó na mg̃a panuntóc.

—¿Anó pô ba ang ibig ninyóng sabihin?—ang mulíng itinanóng ng̃ abot ng̃ kilay na teniente na anyóng titindig.

—¿Na cung anó ang íbig cong sabíhin?—ang inulit ni Fr. Dámaso, na lalong inilacás ang voces at humaráp sa teniente.—¡Sinasabi co ang ibig cong sabihin! Acó, ang ibig cong sabihi'y pagca itinatapon ng̃ cura sa canyáng libing̃an ang bangcáy ng̃ isáng "hereje," sino man, cahi ma't ang hárì ay waláng catuwirang makialám, at lalò ng̃ waláng catuwirang macapagparusa. ¡At ng̃ayo'y ang isáng "generalito", ang isáng generalito Calamidad ...!

—¡Párì, ang canyáng Carilagán (ang marilág bagáng Gobernador General) ay Vice-Real Patrono,—ang sigaw ng̃ teniente na nagtindíg.

—¡Anó bang Carilagán ó Vice-Real Patrono man!—ang sagót ng̃ franciscanong nagtindíg din.—Cung nangyari itó sa ibáng panaho'y kinaladcád sana siyá ng̃ pababâ sa hagdanan, tulad ng̃ minsa'y guinawâ ng̃ mg̃a Capisanan ng̃ mg̃a fraile sa pusóng na Gobernador Bustamante. ¡Ang mg̃a panahóng iyón ang tunay na panahón ng̃ pananampalataya!

—Ipinauunawà co sa inyó na di co maitutulot ... Ang "Canyang Carilagán," (ó ang marilág na Gobernador General) ang pinacacatawán ng̃ Canyáng Macapangyarihan, ang Hárì.

—¡Anó bang hárì ó cung Roque man! Sa ganáng amin ay waláng ibáng hárì cung dî ang tunay....

—¡Tiguil!—ang sigáw ng̃ tenienteng nagbabalà at wari'y mandin ay nag-uutos sa canyáng mg̃a sundalo;—¡ó inyóng pagsisisihan ang lahát ninyóng sinabi ó búcas din ay magbíbigay sabi acó sa Canyang Carilagán!...

—¡Lacad na cayó ng̃ayón din, lacad na cayó!—ang sagót ng̃ boong paglibác ni Fr. Dámaso, na lumapít sa tenienteng nacasuntóc ang camáy.—¿Acalà ba ninyo't may suot acóng hábito'y walâ acóng ...? ¡Lacad na cayo't ipahihíram co pa sa inyó ang aking coche!

Naoowî ang salitaan sa catawatawang anyô. Ang cagaling̃ang palad ay nakialam ang dominico.—¡Mg̃a guinoo!—ang sabi niyáng taglay ang anyóng may capangyarihan at iyáng voces na nagdaraan sa ilóng na totoong nababagay sa mg̃a fraile;—huwag sana ninyóng papagligáwligawín ang mg̃a bagay, at howag namán cayóng humánap ng̃ mg̃a paglapastang̃an sa waláng makikita cayó. Dapat nating ibucód sa mg̃a pananalitâ ni Fr. Dámaso ang mg̃a pananalitâ ng̃ tao sa mg̃a pananalitâ ng̃ sacerdote. Ang mg̃a pananalitâ ng̃ sacerdote, sa canyáng pagcasacerdote, "per se", ay hindî macasasakít ng̃ loob canino man, sa pagca't mulâ sa lubós ng̃ catotohanan. Sa mg̃a pananalitâ ng̃ tao, ay dapat gawín ang isá pa manding pagbabahagui: ang mg̃a sinasabing "ab irato", ang mg̃a sinabing "exore", datapuwa't hindî "in corde", at ang sinasabing "in corde". Ang mg̃a sinasabing "in corde" lamang ang macasasakít ng̃ loob: sacali't dating tinatagláy ng̃ "in meate" sa isáng cadahilanan, ó cung nasabi lamang "per accidens", sa pagcacáinitan ng̃ salitàan, cung mayroong....

—¡Ng̃uni't aco'y "por accidens" at "por mi" ay nalalaman co ang mg̃a cadahilanan, pári Sibyla!—ang isinalabat ng̃ militar, na nakikita niyáng siya'y nabibilot ng̃ gayóng caraming mg̃a pag tatang̃itang̃i, at nang̃ang̃anib siyáng cung mapapatuloy ay siyá pa ang lalábas na may casalanan.—Nalalaman co ang mg̃a cadahilanan at papagtatang̃iin ng̃ "cagalang̃an pô ninyo" (papagtatang̃itang̃iin pô ninyo). Sa panahóng wala si pári Dámaso sa San Diego ay inilibíng ng̃ coadjutor ang bangcáy ng̃ isáng táong totoong carapatdapat ...; opò, totoong carapatdapat; siya'y macáilan cong nácapanayam, at tumúloy acó sa canyáng bahay. Na siya'y hindi nang̃umpisál cailan man, at iyán bagá'y ¿anó? Acó ma'y hindi rin nang̃ung̃umpisál, ng̃uni't sabihing nagpacamatáy, iya'y isáng casinung̃aling̃an, isáng paratang. Isáng táong gaya niyáng may isáng anác na lalaking kinabubuhusan ng̃ boong pag-irog at mg̃a pag-asa, isáng táong may pananampalataya sa Dios, na nacacaalám ng̃ canyang mg̃a catungculang dapat ganapín sa pamamayan, isáng táong mapagmahál sa capurihán at hindi sumisinsay sa catuwiran, ang ganyáng tao'y hindî nagpápacamatay. Ito'y sinasabi co, at hindî co sinasabi ang mg̃a ibáng aking iniisip, at kilanlíng utang na loob sa akin ng̃ "cagalang̃an" pô ninyó.

At tinalicdán ang franciscano at nagpatuloy ng̃ pananalitâ:

—Ng̃ magcágayo'y ng̃ magbalic ang curang itó sa bayan, pagcatapos na maalipustá ang coadjutor, ang guinawa'y ipinahucay ang bangcáy na iyón, ipinadala sa labás ng̃ libing̃an, upang ibaón hindi co maalaman cung saan. Sa caruwagan nang bayang San Diego'y hindi tumutol; tunay ng̃a't iilan lamang ang nacaalam, walang camag-anac ang nasirà, at na sa Europa ang canyang bugtóng na anác; ng̃uni't nabalitaan ng̃ Gobernador General, at palibhasa'y táong may dalisay na púsò, ay hining̃i ang caparusahán ... at inilipat si pári Dámaso sa lalong magaling na bayan. Itó ng̃â lamang ang nangyari. Ng̃ayo'y gawín ng̃ "inyó pong cagalang̃án" ang pagtatang̃itang̃i.

At pagca sabi nitó'y lumayò sa pulutóng na iyón.

—Dináramdam cong hindî co sinásadya'y nábanguit co ang isáng bagay na totoong mapang̃anib ani párì Sibylang may pighatî.—Datapuwa't cung sa cawacasa'y nakinabang naman cayó sa pagpapalít-bayan....

—¡Anó bang pakikinabang̃in! ¿At ang nawáwalâ sa mg̃a paglipat ... at ang mg̃a papel ... at ang mg̃a ... at ang lahát ng̃ mg̃a náliligwín?—ang isinalabat na halos nauutál ni Fr. Dámaso na hindi macapagpiguil ng̃ galit.

Untiunting nanag-úli ang capisanang iyón sa dating catahimican.

Nang̃agsidatíng ang ibá pang mg̃a tao, caacbáy ang isáng matandáng castilàng piláy, matamís at mabaít ang pagmumukhâ, nacaacay sa bísig ng̃ isáng matandáng babaeng filipinang punô ng̃ culót ang buhóc, may mg̃a pintá ang mukhâ at nacasuot europea.

Sila'y sinalubong ng̃ bating catoto ng̃ naroroong pulutóng, at nang̃agsiupô sa tabí ng̃ ating mg̃a cakilala ang Doctor De Espadaña at ang guinoong asawa niyang "doctora" na si Doña Victorina. Doo'y napapanood ang iláng mg̃a "periodista" at mg̃a "almacenero" na nang̃agpaparoo't parito at waláng maalamang gawín.

—Ng̃uni't ¿masasabi pô ba ninyo sa akin, guinoong Laruja, cung anóng tao cayâ ang may arì ng̃ bahay?—ang tanóng ng̃ binatang mapulá ang buhóc.—Aco'y hindî pa naipapakilala sa canyá.

—Ang sabihana'y umalís daw, acó ma'y hindi co pa siyá nakikita.

—¡Dito'y hindî cailang̃anang mg̃a pagpapakilala!—ang isinabád ni Fr. Dámaso,—Si Santiago'y isáng táong mabaít.

—Isang táong hindi nacátuclas ng̃ pólvorâ—ang idinugtong ni Laruja.

—¡Cayó pô namán, guinoong Laruja!—ang sinabi sa malambing na pagsisi ni Doña Victorinang nag-aabanico.—¿Paano pô bang matutuclasan pa ng̃ abang iyón ang pólvora, ay alinsunod sa sabi'y natuclasan na ito ng̃ mg̃a insíc na malaong panahón na?

.....Ang Doctor De Espadaña at ang canyang guinoong asawa ang "Doctora" Doña Victorina ...—Imp. de M Fernández, Paz 447, Sta. Cruz.

—¿Nang mg̃a insíc? ¿Nasisirà bâ ang isip ninyo?—ang sabi ni Fr. Dámaso,—¡Tumahán ng̃â cayó! ¡Ang nacátuclas ng̃ paggawâ ng̃ pólvora'y isang franciscano, isá sa aming samahan, Fr. Hindî co maalaman Savalls, ng̃ siglong ... ¡icapitó!

—¡Isang franciscano! Marahil naguíng misionero sa China, ang párì Savalls na iyan—ang itinutol ng̃ guinoong babae na hindî ipinatatalo ng̃ gayongayon lamang ang canyang mg̃a isipan.

—Marahil Schwartz ang ibig pô ninyong sabihin, guinoong babae—ang itinugón namán ni Fr. Sibyla, na hindî man lamang siya tinítingnan.

—Hindî co maalaman; sinabi ni Fr. Dámasong Savalls: walâ acóng guinawâ cung dî inulit co lamang ang canyang sinalitâ.

—¡Magalíng! Savalls ó Chevás, ¿eh anó ng̃ayon? ¡Hindî dahil sa isáng letra ay siya'y maguiguing insíc!—ang mulíng sinaysay na nayáyamot ang franciscano.

—At ng̃ icalabing-apat na siglo at hindî ng̃ icapitó—ang idinugtóng ng̃ dominico, na ang anyo'y parang sinásala ang camalìan at ng̃ pasakitan ang capalaluan niyong isáng fraile.

—¡Mabuti, datapuwa't hindî sa paglalabis cumulang ng̃ isáng siglo'y siya'y maguiguing dominico na!

—¡Abá, howag pô sanang magalit ang cagalang̃án pô ninyo!—ani párì Sibylang ng̃umíng̃itî.—Lalong magalíng cung siya ang nacátuclas ng̃ paggawâ ng̃ pólvora, sa pagca't sa gayo'y naibsan na niya sa pagcacapagod sa gayóng bagay ang canyang mg̃a capatíd.

—¿At sinasabi pô ninyo, párì Sibyla, na nangyari ang bagay na iyón ng̃ icalabíng apat na siglo?—ang tanóng na malakí ang nais na macatalós ni Doña Victorina—¿ng̃ hindî pa ó ng̃ macapagcatawáng tao na si Cristo?

Pinalad ang tinátanong na pumasoc sa salas ang dalawang guinoo.

Teksto (Baybayin)

---

ᜁᜐᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜆᜒᜆᜒᜉᜓᜈ᜔

---

ᜈᜄ᜔-ᜀᜈ᜔ᜌᜌ ᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜉᜉᜃᜁᜈ᜔ ᜈᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜑᜉᜓᜈᜈ᜔, ᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜆᜆᜉᜓᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜂᜃ᜔ᜆᜓᜊ᜔ᜇᜒ, ᜐᜒ ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜐᜈ᜔ᜆᜒᜀᜄᜓ ᜇᜒ ᜎᜓᜐ᜔ ᜐᜈ᜔ᜆᜓᜐ᜔, ᜈ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜈᜃᜒᜃᜒᜎᜎ ᜅ᜔ ᜊᜌᜈ᜔ ᜐ ᜉᜋᜄᜆ᜔ ᜈ ᜃᜉᜒᜆᜅ᜔ ᜆᜒᜀᜄᜓ, ᜀᜈ᜔ᜌᜌᜅ᜔ ᜊᜄ ᜋᜈ᜔ ᜈᜒᜌᜓᜈ᜔ ᜎᜋᜅ᜔ ᜑᜉᜓᜅ᜔ ᜁᜌᜓᜈ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜁᜈᜒᜑᜌᜄ᜔, ᜎᜊᜈ᜔ ᜐ ᜇᜆᜒ ᜈᜒᜌᜅ᜔ ᜃᜂᜄᜎᜒᜀᜈ᜔, ᜄᜌᜓᜈ᜔ ᜋ'ᜌ᜔ ᜐᜒᜌᜅ᜔ ᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜈ ᜅ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜂᜐᜉ᜔-ᜂᜐᜉᜈ᜔ ᜐ ᜊᜒᜈᜓᜈ᜔ᜇᜓᜃ᜔, ᜐ ᜁᜊ'ᜆ᜔ ᜁᜊᜅ᜔ ᜋᜅ ᜈᜌᜓᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜑᜅ᜔ᜄᜅ᜔ ᜐ ᜎᜓᜂᜊ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ᜈᜒᜎ. ᜅ᜔ ᜉᜈᜑᜓᜅ᜔ ᜌᜂ'ᜌ᜔ ᜎᜓᜋᜎᜄᜌ᜔ ᜐᜒ ᜃᜉᜒᜆᜅ᜔ ᜆᜒᜀᜄᜓᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜎᜎᜃᜒᜅ᜔ ᜐᜒᜌᜅ᜔ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜋᜄᜒᜎᜐ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜆᜎᜐ᜔ᜆᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜃᜒᜈᜋᜓᜎᜆᜅ᜔ ᜊᜌᜈ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜄ᜔ᜐᜐᜇ ᜅ᜔ ᜉᜒᜈ᜔ᜆᜓ ᜃᜈᜒᜈᜓ ᜋᜈ᜔, ᜎᜒᜊᜈ᜔ ᜈ ᜎᜋᜅ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜃᜎᜃᜎ᜔ ᜂ ᜐ ᜀᜈᜓ ᜋᜅ᜔ ᜁᜐᜒᜉ᜔ ᜈ ᜊᜄᜓ ᜂ ᜉᜅᜑᜐ᜔.

ᜃᜏᜅᜒᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜒᜐ᜔ᜎᜉ᜔ ᜅ᜔ ᜎᜒᜈ᜔ᜆᜒᜃ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜇᜎᜒᜀᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜎᜄᜈᜉ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜎᜒᜆ ᜐ ᜇᜁᜄ᜔ᜇᜒᜄᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜇᜉᜓ, ᜋᜅ ᜎᜅᜏ᜔ ᜂ ᜋᜅ "ᜃᜓᜎᜇᜓ", ᜈ ᜃᜒᜈᜉᜎ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜒᜌᜓᜐ᜔ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜑᜅ᜔ᜄᜅ᜔ ᜃᜊᜁᜆᜈ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜉᜒᜈᜇᜇᜋᜒ ᜅ᜔ ᜊᜓᜂᜅ᜔ ᜉᜄ᜔-ᜁᜇᜓᜄ᜔ ᜐ ᜋᜌ᜔ᜈᜒᜎ. ᜈᜅᜄ᜔ᜐᜒᜑᜈᜉ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜊ ᜈᜅ᜔ "ᜊᜒᜆᜓᜈ᜔" ᜐ ᜃᜈᜒᜎᜅ᜔ ᜐᜉᜆᜓᜐ᜔, ᜋᜅ ᜊᜓᜆᜓᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜃᜓᜇ᜔ᜊᜆ ᜈᜋᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜊ, ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜐᜒᜎᜅ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜈᜅᜄ᜔ ᜁᜁᜐᜒᜉ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜉᜀᜈᜓ ᜃᜌ ᜀᜅ᜔ ᜋᜊᜓᜆᜒᜅ᜔ ᜉᜇᜀᜅ᜔ ᜊᜆᜒᜅ᜔ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜃᜃᜒᜋᜒᜀᜅ᜔ ᜄᜄᜏᜒᜈ᜔ ᜐ ᜋᜌ᜔ ᜊᜑᜌ᜔, ᜂᜉᜅ᜔ ᜉᜉᜈᜒᜏᜎᜁᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜃᜃᜃᜒᜆᜅ᜔ ᜐᜒᜎ'ᜌ᜔ ᜋᜎᜎᜂᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜁᜊᜒᜄᜈ᜔, ᜂ ᜃᜓᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜃᜆᜂ'ᜌ᜔ ᜑᜓᜋᜒᜅᜒ ᜉᜅ᜔ ᜆᜏᜇ᜔ ᜈ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜃᜇᜎᜓᜅ᜔ ᜋᜀᜄ.

ᜄᜒᜈᜏ ᜀᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜌ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜑᜉᜓᜅ᜔ ᜁᜆᜓ ᜐ ᜁᜐᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔ ᜐ ᜇᜀᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜎᜓᜀᜄᜓᜁ, ᜀᜆ᜔ ᜌᜋᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜋᜒᜈ᜔ ᜈᜆᜆᜈ᜔ᜇᜀᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜊᜒᜎᜅ᜔ (ᜈᜓᜋᜒᜇᜓ), ᜀᜋᜒᜅ᜔ ᜐᜐᜌ᜔ᜐᜌᜒᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜓ ᜂᜉᜅ᜔ ᜋᜃᜒᜎᜎ ᜅᜌᜓᜈ᜔, ᜐᜃᜎᜒ'ᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜉ ᜁᜄᜒᜈᜒᜄᜒᜊ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜎᜒᜈ᜔ᜇᜓᜎ᜔. ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜋᜒ ᜈᜈᜒᜈᜒᜏᜎᜅ᜔ ᜁᜉᜒᜈᜄᜒᜊ ᜀᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔ ᜈ ᜁᜌᜓᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜌ᜔-ᜀᜇᜒ, ᜐᜉᜄ᜔ᜃᜆ᜔ ᜐ ᜄᜈᜒᜆᜓᜅ᜔ ᜄᜏ'ᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜈᜋᜋᜑᜎ'ᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜇᜒᜌᜓᜐ᜔ ᜂ ᜀᜅ᜔ ᜈᜆᜓᜇᜎᜒᜐ, ᜈ ᜆᜓᜋᜅ᜔ᜄᜉ᜔ ᜇᜒᜈ᜔ ᜐ ᜀᜆᜒᜅ᜔ ᜄᜓᜊ᜔ᜌᜒᜇ᜔ᜈᜓ ᜅ᜔ ᜉᜃᜒᜃᜒᜉᜄ᜔ᜃᜌᜇᜒ ᜂᜉᜅ᜔ ᜄᜏᜒᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜊᜄᜌ᜔.—ᜀᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔ ᜈ ᜁᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜃᜎᜃ᜔ᜑᜈ᜔ ᜇᜒᜈ᜔, ᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜐ ᜋᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜈᜃᜒᜃᜒᜆ ᜐ ᜋᜅ ᜎᜓᜉᜁᜅ᜔ ᜁᜆᜓ; ᜈᜆᜆᜌᜓ ᜐ ᜉᜋ᜔ᜉᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜎᜓᜄ᜔ ᜈ ᜐᜅ ᜅ᜔ ᜁᜎᜓᜄ᜔ ᜉᜐᜒᜄ᜔, ᜈ ᜃᜓᜅ᜔ ᜆᜏᜄᜒᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜊ'ᜌ᜔ "ᜇᜒᜌ" (ᜁᜎᜆ᜔) ᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜓᜈ᜔ᜇᜓᜃ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜄᜓᜋᜄᜈᜉ᜔, ᜈ ᜄᜌ ᜇᜒᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜎᜓᜄ᜔ ᜐ ᜋᜌ᜔ᜈᜒᜎ, ᜅ᜔ ᜋᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜃᜉᜃᜈᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜉᜎᜒᜄᜓᜀᜈ᜔, ᜀᜄᜓᜐᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒ, ᜎᜊᜑᜈ᜔, ᜉᜒᜈᜅᜒᜅᜒᜐ᜔ᜇᜀᜈ᜔, ᜇᜀᜈᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜅ᜔ᜃᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜇᜇᜎ ᜅ᜔ ᜐᜇᜒᜐᜇᜒᜅ᜔ ᜊᜄᜌ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜃᜊᜒᜑᜒᜇ ᜉ'ᜌ᜔ ᜃᜓᜃᜓᜈᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜆᜓᜊᜒᜄ᜔ ᜈ ᜁᜈᜓᜋᜒᜈ᜔, ᜃᜓᜅ᜔ ᜋᜒᜈᜋᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜆᜄᜁᜄᜒᜊ᜔ ᜈ ᜁᜈ᜔ᜆ᜔ᜐᜒᜃ᜔. ᜇᜉᜆ᜔ ᜑᜎᜆᜁᜅ᜔ ᜐ ᜎᜓᜊ᜔ᜑᜅ᜔ ᜃᜒᜈᜃᜁᜎᜅᜅ᜔ ᜄᜋᜒᜆ᜔ ᜈ ᜁᜆᜓ ᜅ᜔ ᜈᜌᜓᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜇᜋᜒ ᜅ᜔ ᜃᜎᜃᜎ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜉᜉᜇᜓᜂ'ᜆ᜔ ᜉᜇᜒᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜃᜆᜓᜆᜓᜎᜒᜄ᜔, ᜐ ᜎᜌᜓᜅ᜔ ᜑᜎᜓᜐ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜐᜅ᜔ᜎᜒᜊᜓᜅ᜔ ᜋᜒᜆ᜔ᜇᜓ'ᜌ᜔ ᜊᜑᜄ᜔ᜌ ᜈ ᜎᜋᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜃᜇᜓᜂᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜓᜎᜌ᜔ ᜈ ᜃᜑᜓᜌ᜔, ᜈ ᜐ ᜀᜈᜒᜋ᜔ ᜈ ᜊᜓᜏ'ᜌ᜔ ᜐᜒᜇ ᜀᜅ᜔ ᜃᜊᜒᜎᜅ᜔ ᜉᜈᜒᜄ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜊᜒᜎ ᜈᜋ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜇᜀᜈᜈ᜔ ᜐ ᜈᜎᜎᜊᜒ ᜅ᜔ ᜆᜂᜈ᜔, ᜈ ᜀᜈᜓ ᜉ'ᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜊᜌᜓ, ᜃᜓᜅ᜔ ᜉᜈᜑᜓᜅ᜔ ᜆᜄ᜔-ᜁᜈᜒᜆ᜔, ᜃᜈᜒᜎᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜋᜈ᜔ᜆᜎ ᜀᜅ᜔ ᜄᜌᜓᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜄ᜔ᜊᜊᜄᜓᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜓ, ᜂᜉᜅ᜔ ᜋᜓᜎ ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜎᜓᜋᜓᜃ᜔ᜐᜓ ᜐ ᜆᜓᜊᜒᜄ᜔, ᜈ ᜁᜃᜒᜈᜄᜓᜄᜓᜎᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜈᜎᜒᜎᜒᜊᜅ᜔ ᜈ ᜆᜂᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜃᜋᜆᜌᜅ᜔ ᜐ ᜎᜓᜂᜊ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜓᜆ᜔ᜐᜒ ᜀᜌ᜔ ᜈᜃᜃᜆᜓᜎᜓᜄ᜔ ᜂ ᜈᜄ᜔ᜇᜒᜇᜒᜎᜒᜇᜒᜎᜒ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜄ᜔ᜎᜄᜓ ᜅ᜔ ᜉᜈᜑᜓᜈ᜔.

ᜋᜌ᜔ ᜃᜊᜊᜀᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔ ᜈ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜈᜋᜒᜈ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜋᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜃᜀᜈ᜔ᜌᜓ; ᜃᜓᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜉᜄ᜔ᜋᜐ᜔ᜇᜅ᜔ ᜋᜊᜓᜆᜒ ᜅ᜔ "ᜀᜇ᜔ᜃᜒᜆᜒᜃ᜔ᜆᜓᜅ᜔" ᜈᜋᜆ᜔ᜈᜓᜄᜓᜆ᜔ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜄᜏ ᜂ ᜀᜅ᜔ ᜊᜄᜌ᜔ ᜈ ᜁᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜃᜄᜄᜏᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜎᜒᜈ᜔ᜇᜓᜎ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜅ ᜊᜄ᜔ᜌᜓ, ᜐᜒᜈᜓ ᜋ'ᜌ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜋᜃᜉᜄ᜔ᜐᜐᜊᜒ ᜅ᜔ ᜆᜓᜃᜓᜌ᜔. ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜎᜉᜇ᜔ ᜈ ᜑᜄ᜔ᜇᜈᜅ᜔ ᜋ'ᜌ᜔ ᜃᜃᜉᜒᜆᜅ᜔ ᜃᜓᜎᜌ᜔ ᜊᜒᜇ᜔ᜇᜒ, ᜀᜆ᜔ ᜈᜎᜎᜆᜄᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜀᜎ᜔ᜉᜓᜋ᜔ᜊ᜔ᜇ ᜐ ᜋᜓᜋᜓᜈ᜔ᜆᜒᜅ᜔ ᜉᜈᜒᜄ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜌᜅ᜔ ᜇᜀᜈᜈ᜔ ᜋᜓᜎ ᜐ ᜐᜒᜎᜓᜅ᜔ ᜂ ᜋᜃᜉᜐᜓᜃ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜒᜈ᜔ᜆᜓᜀᜅ᜔ ᜈᜎᜎᜆᜄᜈ᜔ ᜅ᜔ "ᜀᜐᜓᜎᜒᜑᜓᜐ᜔" ᜑᜅ᜔ᜄᜅ᜔ ᜐ ᜃᜊᜑᜌᜈ᜔, ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜎᜒᜈᜎᜃᜇ'ᜌ᜔ ᜈᜉᜉᜄ᜔-ᜁᜆᜈᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜋᜐᜒᜆ ᜀᜆ᜔ ᜀᜎᜄᜀᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜊᜓᜎᜃ᜔ᜎᜃ᜔ ᜈ ᜈᜃᜎᜄᜌ᜔ ᜐ "ᜉᜒᜇᜒᜐ᜔ᜆᜎ᜔" ᜈ ᜎᜓᜐᜅ᜔ ᜄᜏ ᜐ ᜆ᜔ᜐᜒᜈ, ᜈ ᜋᜌ᜔ ᜐᜇᜒᜐᜇᜒᜅ᜔ ᜃᜓᜎᜌ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜋᜅ ᜇᜒᜊᜓᜑᜓᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜉᜄ᜔ᜎᜒᜇᜒᜉ᜔.

ᜌᜋᜅ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜊᜈ᜔ᜆᜌ᜔-ᜉᜒᜈ᜔ᜆᜓ ᜂ ᜀᜎᜒᜎᜅ᜔ ᜑᜓᜋᜒᜅᜒ ᜂ ᜋᜄ᜔ᜆᜈᜓᜅ᜔ ᜅ᜔ "ᜊᜒᜎ᜔ᜌᜒᜆᜒ" ᜂ ᜐᜓᜎᜆ᜔ ᜈ ᜀᜈ᜔ᜌᜌ, ᜆᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜉᜓᜋᜈ᜔ᜑᜒᜃ᜔, ᜂᜑ᜔ ᜁᜃᜏ᜔ ᜈ ᜊᜓᜋᜊᜐ ᜐ ᜀᜃᜒᜈ᜔, ᜃᜆᜓᜆᜓ ᜂ ᜃᜀᜏᜌ᜔! ᜐᜃᜎᜒ'ᜆ᜔ ᜈᜀᜀᜃᜒᜆ᜔ ᜁᜃᜏ᜔ ᜅ᜔ ᜆᜓᜄ᜔ᜆᜓᜄ᜔ ᜅ᜔ ᜂᜇ᜔ᜃᜒᜐ᜔ᜆ᜔ᜇ, ᜅ᜔ ᜁᜎᜏ᜔ ᜂ ᜅ᜔ ᜋᜃᜑᜓᜎᜓᜑᜅ᜔ "ᜃ᜔ᜎᜒᜈ᜔-ᜃ᜔ᜎᜈ᜔" ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜒᜅ᜔ᜄ'ᜆ᜔ ᜃᜓᜊ᜔ᜌᜒᜇ᜔ᜆᜓᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜁᜊᜒᜄ᜔ ᜋᜓᜅ᜔ ᜋᜉᜈᜓᜂᜇ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜉᜀᜈᜓ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜒᜄᜒᜅ᜔ ᜇᜓᜂᜈ᜔ ᜐ ᜉᜒᜇ᜔ᜎᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜐᜒᜎᜅᜈᜈ᜔. ᜃᜓᜅ᜔ ᜐ ᜀᜃᜒᜅ᜔ ᜃᜁᜊᜒᜄᜈ᜔ ᜎᜋᜅ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜐ ᜀᜃᜒᜅ᜔ ᜐᜇᜒᜎᜒᜅ᜔ ᜃᜄᜒᜈ᜔ᜑᜏᜑᜈ᜔, ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜆ ᜉᜉᜄᜎᜒᜈ᜔ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜐᜐᜌ᜔ᜐᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜎᜄᜌᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔; ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜎᜓᜊ᜔ᜑᜅ᜔ ᜋᜑᜎᜄ ᜁᜆᜓ, ᜉᜎᜒᜊ᜔ᜑᜐ'ᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜇᜈᜒᜏᜈ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜋᜌ᜔ ᜃᜋᜆᜌᜅ᜔ ᜄᜌ ᜈᜆᜒᜈ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜐ ᜉᜏᜒᜃᜈ᜔: ᜑᜒᜈᜑᜎᜄᜑᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜈᜒᜑᜒᜇᜅ᜔ ᜆᜌᜓ ᜀᜎᜒᜈ᜔ᜐᜓᜈᜓᜇ᜔ ᜐ ᜀᜆᜒᜅ᜔ ᜆᜎᜓᜃᜊ᜔ ᜂ ᜆᜒᜈᜆᜑᜈᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔; ᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜇᜒᜆᜓ'ᜆ᜔ ᜐ ᜁᜊ ᜉᜅ᜔ ᜋᜅ ᜀᜈ᜔ᜌᜓ ᜅ᜔ ᜀᜐᜎ᜔, ᜃᜏᜅᜒᜐ᜔ ᜅ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜏᜒᜃᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜋᜌ᜔ ᜃᜋᜆᜌᜈ᜔ ᜐ ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜐ᜔.—ᜃᜓᜅ᜔ ᜉᜓᜋᜈ᜔ᜑᜒᜃ᜔ ᜆᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜀᜄᜇ᜔ ᜈᜆᜒᜅ᜔ ᜋᜇᜇᜆᜒᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜎᜓᜏᜅ᜔ ᜈ ᜆᜑᜈᜅ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜆᜏᜄᜒᜈ᜔ ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ "ᜃᜁᜇ", ᜀᜌᜏᜈ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜊᜃᜒᜆ᜔, ᜈ ᜅ᜔ ᜄᜊᜒᜅ᜔ ᜁᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜄᜒᜈᜄᜋᜒᜆ᜔ ᜈ "ᜃᜓᜋᜒᜇᜓᜇ᜔" ᜀᜆ᜔ ᜆᜓᜎᜓᜌ᜔ ᜐᜎᜓᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜂᜇ᜔ᜃᜒᜐ᜔ᜆ᜔ᜇ. ᜐ ᜄᜒᜆ᜔ᜈ'ᜌ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜑᜊᜅ᜔ ᜋᜒᜐ, ᜈ ᜈᜑᜒᜑᜒᜌᜐᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜇᜋᜒ ᜀᜆ᜔ ᜋᜑᜑᜎᜄᜅ᜔ ᜉᜋᜓᜆᜒ, ᜈ ᜆᜒᜎ ᜋᜈ᜔ᜇᜒᜈ᜔ ᜃᜓᜋᜒᜃᜒᜈ᜔ᜇᜆ᜔ ᜐ "ᜃᜓᜎᜇᜓ," ᜆᜄ᜔ᜎᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜆᜋᜒᜐ᜔ᜆᜋᜒᜐᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜅᜃᜓ, ᜀᜆ᜔ ᜈᜄ᜔ᜊᜊᜎ ᜐ ᜋᜆᜆᜃᜓᜆᜒᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜒᜊᜒᜈᜒ, ᜐ ᜏᜎᜅ᜔ ᜋᜎᜌ᜔ ᜈ ᜇᜎᜄ, ᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜅ᜔ ᜈᜃᜁᜁᜈᜒᜉ᜔ ᜈ ᜂᜇᜐ᜔ ᜐ ᜃᜐᜋᜑᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜃᜒᜎᜎ, ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ'ᜆ᜔ ᜋᜅ ᜉᜃᜒᜃᜒᜃᜒᜂᜐᜉ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜇᜈᜒᜏ'ᜌ᜔ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜃᜃᜁᜊ. ᜈᜋᜓᜋᜓᜃᜓᜇ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜒ ᜀᜈᜓ ᜎᜋᜅ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜄᜈᜒᜆᜓᜅ᜔ ᜑᜈ᜔ᜇᜅ᜔ ᜐ ᜋᜓᜈ᜔ᜇᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜂᜂᜃᜓᜎ᜔, ᜀᜅ᜔ ᜐᜓᜋᜐᜉᜇᜒᜇ᜔ ᜈ ᜋᜅ ᜃᜓᜏᜇ᜔ᜇᜓᜅ᜔ ᜆᜓᜅ᜔ᜃᜓᜎ᜔ ᜐ ᜇᜒᜎᜒᜄᜒᜂᜈ᜔, ᜄᜌ ᜊᜄ ᜅ᜔ "ᜀᜅ᜔ ᜉᜓᜇ᜔ᜄᜆᜓᜇ᜔ᜌᜓ," "ᜀᜅ᜔ ᜁᜋ᜔ᜉ᜔ᜌᜒᜇ᜔ᜈᜓ," "ᜀᜅ᜔ ᜑᜓᜎᜒᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜑᜓᜑᜓᜃᜓᜋ᜔," "ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜋᜆᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜈᜎ᜔," "ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜋᜆᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜃᜐᜎᜈᜈ᜔," ᜀᜆ᜔ ᜐ ᜇᜓᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜎᜒᜎᜒᜄᜒᜇ᜔ ᜈᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜇᜒᜅᜎ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜄᜈ᜔ᜇᜈᜒᜌ᜔ᜄ᜔ "ᜋᜇ᜔ᜃᜓ" ᜈ ᜀᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ "ᜇᜒᜈᜐᜒᜋᜒᜁᜈ᜔ᜆᜓ" ᜈ ᜄᜏ ᜈᜒ ᜀᜇᜒᜊᜎᜓ, ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜊᜓᜆᜒᜅ᜔ ᜀᜌᜓᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜎᜉᜇ᜔ ᜈ "ᜎᜒᜁᜈ᜔ᜐᜓ" ᜈ ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜈᜉᜉᜈᜓᜂᜇ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜅ᜔ ᜋᜆᜈ᜔ᜇᜅ᜔ ᜊᜊᜁ. ᜄᜈᜒᜆᜓ ᜀᜅ᜔ ᜐᜌ᜔ᜐᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜆᜒᜆᜒᜃ᜔: "ᜈᜓᜁᜐ᜔ᜆ᜔ᜇ ᜐᜒᜈᜒᜌᜓᜇ ᜇᜒ ᜎ ᜉᜐ᜔ ᜌ᜔ ᜊᜓᜁᜈ᜔ ᜊᜒᜀᜑᜒ, ᜈ ᜐᜒᜈᜐᜋ᜔ᜊ ᜐ ᜀᜈ᜔ᜆᜒᜉᜓᜎᜓ, ᜐ ᜁᜎᜎᜒᜋ᜔ ᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜊᜊᜁᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜉᜉᜎᜒᜋᜓᜐ᜔, ᜇᜒᜈᜇᜎᜏ᜔ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜃᜐᜃᜒᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜈᜎ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜊᜈ᜔ᜆᜓᜄ᜔ ᜈ ᜐᜒ Cᜀᜉᜒᜆᜈ ᜁᜈᜒᜐ᜔". ᜆᜓᜈᜌ᜔ ᜋᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜃᜉᜒᜈ᜔ᜆ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜄ᜔ᜉᜉᜃᜒᜎᜎ ᜅ᜔ "ᜀᜇ᜔ᜆᜒ" ᜀᜆ᜔ ᜃᜊᜓᜆᜒᜑᜅ᜔ ᜎᜓᜋᜒᜃ᜔ᜑ, ᜇᜆᜉ᜔ᜏᜆ᜔ ᜈᜄ᜔ᜐᜐᜌ᜔ᜐᜌ᜔ ᜈᜋᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜇᜈᜒᜏᜅ᜔ ᜋᜋᜎᜐ᜔: ᜀᜅ᜔ ᜊᜊᜁᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜐᜃᜒᜆ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜆᜒᜎ ᜈ ᜊᜅ᜔ᜃᜌ᜔ ᜈ ᜈᜊᜓᜊᜓᜎᜓᜃ᜔, ᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜐ ᜃᜓᜎᜌ᜔ ᜇᜒᜎᜏ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜀᜐᜓᜎ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜓᜃ᜔ᜑ; ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜊᜐᜓ'ᜆ᜔ ᜁᜊ ᜉᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜐᜅ᜔ᜃᜉᜈ᜔, ᜁᜌᜅ᜔ ᜋᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜋᜅ ᜈᜆᜒᜆᜒᜉᜓᜅ᜔ ᜊᜄᜌ᜔ ᜊᜄᜌ᜔ ᜐ ᜋᜑᜊᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜃᜐᜃᜒᜆ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜎᜓᜊ᜔ᜑᜅ᜔ ᜋᜊᜓᜆᜒ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜃᜐᜒᜉᜒ, ᜈ ᜀᜈᜓ ᜉ'ᜆ᜔ ᜈᜉᜉᜈᜓᜂᜇ᜔ ᜉᜆᜒ ᜅ᜔ ᜎᜒᜈᜎᜋᜈ᜔. ᜐ ᜉᜈᜓᜈᜓᜂᜇ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜎᜄᜌᜅ᜔ ᜁᜌᜓᜅ᜔ ᜂᜋᜀᜃᜒᜆ᜔ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜃᜃᜄᜈ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜃᜁᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜈᜄᜓᜂᜇ᜔ᜌᜓᜃ᜔ ᜅ᜔ ᜂᜃᜓᜎ᜔ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜎᜐᜉ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜐᜐᜇᜉ᜔ ᜈ ᜊᜄᜌ᜔ ᜊᜄᜌ᜔, ᜋᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜀᜃᜎᜁᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜋᜐᜋᜅ᜔ ᜁᜐᜒᜉᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜌ᜔-ᜀᜇᜒ ᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔, ᜈ ᜈᜉᜄ᜔ᜃᜒᜃᜒᜎᜎᜅ᜔ ᜋᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜎᜓᜂᜊᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜑᜎᜓᜐ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜋᜄ᜔ᜐᜒᜐᜒᜂᜉᜓ ᜐ ᜋᜒᜐ, ᜀᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜑᜓᜏᜄ᜔ ᜈᜋᜅ᜔ ᜋᜑᜎᜆᜅ᜔ ᜆᜓᜆᜓᜂ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜉᜈᜓᜃᜎ, ᜈᜄ᜔ᜐᜊᜒᜆ᜔ ᜐ ᜃᜒᜐᜋᜒ ᜅ᜔ ᜋᜇᜒᜇᜒᜃᜒᜆ᜔ ᜈ ᜎᜋ᜔ᜉᜇᜅ᜔ ᜄᜏ ᜐ ᜆ᜔ᜐᜒᜈ, ᜋᜅ ᜑᜂᜎᜅ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜁᜊᜓᜈ᜔, ᜋᜅ ᜊᜓᜎᜅ᜔ ᜃ᜔ᜇᜒᜐ᜔ᜆᜎ᜔ ᜈ ᜋᜌ᜔ ᜀᜐᜓᜄᜒᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜃᜓᜎᜌ᜔ ᜉᜓᜎ, ᜊᜒᜇ᜔ᜇᜒ ᜀᜆ᜔ ᜀᜐᜓᜎ᜔, ᜋᜅ ᜑᜎᜋᜅ᜔ ᜉᜅ᜔ᜊᜒᜆᜒᜅ᜔ ᜎᜈ᜔ᜆ ᜈ, ᜋᜅ ᜆᜓᜌᜓᜅ᜔ ᜁᜐ᜔ᜇᜅ᜔ ᜊᜓᜆᜒᜆᜒ ᜈ ᜑᜒᜈᜒᜉ'ᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜓᜋᜒᜈ᜔ᜆᜓᜄ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜁᜊ ᜉ, ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜃᜓᜃᜓᜎᜓᜅ᜔ ᜐ ᜋᜌ᜔ ᜇᜃᜓᜅ᜔ ᜁᜎᜓᜄ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜁᜁᜈᜋ᜔ ᜈ ᜋᜅ ᜀᜇ᜔ᜃᜓᜅ᜔ ᜃᜑᜓᜌ᜔, ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜀᜎᜅᜅ᜔ ᜑᜓᜄᜒᜐ᜔ ᜁᜂᜇᜓᜉᜒᜂ'ᜆ᜔ ᜀᜎᜅᜅ᜔ ᜑᜓᜄᜒᜐ᜔ ᜁᜈ᜔ᜆ᜔ᜐᜒᜃ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜈᜆᜆᜈᜏ᜔ ᜈᜋᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ "ᜀᜐᜓᜆᜒᜀᜅ᜔" ᜋᜌ᜔ ᜋᜅ ᜊᜎᜄ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜅ "ᜄ᜔ᜎᜓᜇ᜔ᜌᜒᜆᜅ᜔" ᜊᜑᜄ᜔ᜌ ᜈ ᜈᜎᜒᜎᜒᜏᜈᜄᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜋᜎᜒᜎᜒᜁᜆ᜔ ᜈ ᜉᜇᜓᜎ᜔ ᜈ ᜉᜉᜒᜎ᜔ ᜈ ᜋᜌ᜔ ᜐᜇᜒᜐᜇᜒᜅ᜔ ᜃᜓᜎᜌ᜔.

ᜈᜐ ᜐᜎᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜋᜄ᜔ᜐᜒᜐᜒᜃᜁᜈ᜔, ᜐ ᜄᜒᜆ᜔ᜈ ᜅ᜔ ᜎᜓᜊ᜔ᜑᜅ᜔ ᜋᜎᜎᜃᜒᜅ᜔ ᜋᜅ ᜐᜎᜋᜒᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜈ ᜅᜄ᜔ᜈᜒᜈᜒᜅ᜔ᜈᜒᜅ᜔ ᜈ ᜋᜅ ᜀᜇᜈᜒᜌ: ᜀᜆ᜔ ᜇᜓᜂᜈ᜔ ᜐ ᜁᜊᜊᜏ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜇᜒᜋᜅ᜔ ᜉᜒᜈᜓ ᜀᜌ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜁᜈᜋ᜔ ᜈ "ᜉᜒᜀᜈᜓ ᜇᜒ ᜃᜓᜎ", ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜑᜎᜄ'ᜌ᜔ ᜃᜋᜎᜐ᜔ᜋᜎᜐ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜎᜎᜓ ᜅ᜔ ᜋᜑᜎᜄ ᜅ᜔ ᜄᜊᜒᜅ᜔ ᜁᜆᜓ, ᜐᜉᜄ᜔ᜃᜆ᜔ ᜐᜒᜈᜓ ᜋ'ᜌ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜆᜓᜋᜓᜆᜓᜄ᜔ᜆᜓᜄ᜔. ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜎᜇᜏᜅ᜔ "ᜀᜎ᜔ ᜂᜎᜒᜂ" ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜎᜎᜃᜒᜅ᜔ ᜋᜃᜒᜐᜒᜄ᜔, ᜈᜃᜉ᜔ᜇᜃ᜔, ᜂᜈᜆ᜔, ᜋᜆᜓᜏᜒᜇ᜔, ᜆᜒᜋ᜔ᜊᜅ᜔ ᜈ ᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜐ ᜊᜐ᜔ᜆᜓᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜊᜓᜇ᜔ᜎᜐ᜔ ᜈ ᜆᜄ᜔ᜎᜌ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜋᜆᜒᜆᜒᜄᜐ᜔ ᜈ ᜇᜎᜒᜇᜒᜅ᜔ ᜉᜓᜐ᜔ᜉᜓᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜐᜒᜈ᜔ᜐᜒᜅ᜔: ᜏᜇᜒ'ᜌ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜅ᜔ ᜎᜇᜏᜈ᜔:

—ᜁᜑᜒᜋ᜔! ᜋᜐ᜔ᜇᜈ᜔ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜃᜓᜅ᜔ ᜄᜀᜈᜓ ᜃᜇᜋᜒ ᜀᜅ᜔ ᜐᜓᜂᜆ᜔ ᜃᜓ ᜀᜆ᜔ ᜀᜃᜓ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜆᜓᜋᜆᜏ!

ᜋᜄᜄᜈ᜔ᜇ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜐᜅ᜔ᜃᜉᜈ᜔, ᜊᜄ ᜋᜈ᜔ ᜋᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜄᜒᜈ᜔ᜑᜏᜑᜅ᜔ ᜄᜋᜒᜆᜒᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜈᜃᜐᜐᜋ ᜉ ᜐ ᜃᜆᜏᜈ᜔: ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜅ ᜀᜅ᜔ ᜁᜃᜁᜁᜎᜄ᜔ ᜐ ᜐᜃᜒᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜁᜈᜀᜈ᜔ᜌᜌᜑᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜈᜁᜁᜐᜒᜉ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜌ᜔-ᜀᜇᜒ, ᜃᜓᜅ᜔ ᜇᜒ ᜀᜅ᜔ ᜐᜇᜒᜎᜒᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜋᜋᜇᜒᜃᜒᜆ᜔.—ᜆᜓᜈᜌ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜃᜃᜒᜎᜃᜒᜎᜊᜓᜆ᜔ ᜈ ᜊᜄᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔-ᜁᜁᜎᜄᜒᜈ᜔, ᜇᜆᜉ᜔ᜏᜆ᜔ ᜃᜌᜓ ᜈᜋ'ᜌ᜔ ᜂᜋᜓᜂᜉᜓ ᜐ ᜋᜅ ᜐᜒᜎ᜔ᜎᜓᜅ᜔ ᜄᜏᜅ᜔ ᜁᜂᜇᜓᜉ, ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜉᜎᜄᜒᜅ᜔ ᜋᜃᜃᜆᜄ᜔ᜉᜓ ᜃᜌᜓ ᜅ᜔ ᜄᜈ᜔ᜌᜈ᜔!—ᜁᜆᜓ ᜋᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜈᜒᜌ ᜐ ᜃᜈᜒᜎ.

ᜑᜎᜓᜐ᜔ ᜉᜓᜈᜓ ᜅ᜔ ᜆᜂ ᜀᜅ᜔ ᜐᜎᜐ᜔: ᜑᜒᜏᜎᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜎᜎᜃᜒ ᜐ ᜋᜅ ᜊᜊᜁ, ᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜐᜋ᜔ᜊᜑᜅ᜔ ᜃᜆᜓᜎᜒᜃᜓ ᜀᜆ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜐᜒᜈᜄᜓᜄ. ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜊᜊᜁ ᜀᜌ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜋᜅ ᜇᜎᜄᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜊ'ᜌ᜔ ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈ ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜊ'ᜌ᜔ ᜁᜐ᜔ᜉᜈᜒᜌᜓᜎ: ᜊᜒᜈᜓᜊᜓᜃ᜔ᜐᜈ᜔ ᜈᜒᜎ ᜀᜅ᜔ ᜊᜒᜊᜒᜄ᜔ ᜂᜉᜅ᜔ ᜉᜒᜄᜒᜎᜒᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜑᜒᜃᜊ᜔; ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜉᜄ᜔ᜇᜃ'ᜌ᜔ ᜆᜒᜈᜆᜃ᜔ᜉᜈ᜔ ᜈᜒᜎ ᜅ᜔ ᜃᜈᜒᜎᜅ᜔ ᜋᜅ ᜀᜊᜈᜒᜃᜓ; ᜊᜑᜄ᜔ᜌ ᜈ ᜈᜅᜄ᜔ᜊᜓᜊᜓᜎᜓᜅᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ; ᜀᜈᜓ ᜋᜅ᜔ ᜉᜄ᜔-ᜂᜂᜐᜉ᜔ ᜈ ᜁᜉᜒᜈᜄ᜔ᜐᜓᜐᜓᜋᜎᜅ᜔ ᜉᜐᜒᜋᜓᜎᜈ᜔, ᜉᜄ᜔ᜇᜃ'ᜌ᜔ ᜈᜎᜓᜎᜓᜂᜌ᜔ ᜐ ᜁᜎᜅ᜔ ᜉᜓᜆᜓᜎ᜔-ᜉᜓᜆᜓᜎ᜔ ᜈ ᜐᜊᜒ; ᜃᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜈᜒᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜁᜅᜌ᜔ ᜈ ᜈᜇᜒᜇᜒᜅᜒᜄ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜄᜊᜒ ᜐ ᜁᜐᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔, ᜋᜅ ᜁᜅᜌ᜔ ᜈ ᜄᜏ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜇᜄ ᜀᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜊᜓᜆᜒᜃᜒ. ᜊcᜀ ᜃᜌ ᜈᜋᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜎᜇᜏᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜁᜊ'ᜆ᜔ ᜁᜊᜅ᜔ ᜋᜅ "ᜈᜓᜁᜐ᜔ᜆ᜔ᜇ ᜐᜒᜈᜒᜌᜓᜇ" ᜈ ᜈᜄ᜔ᜐᜊᜒᜆ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜉᜇᜒᜇ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜌᜅ᜔ ᜈᜒᜈᜒᜎᜒᜆ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜇᜎᜄᜅ᜔ ᜁᜌᜓᜅ᜔ ᜑᜓᜏᜄ᜔ ᜂᜋᜒᜋᜒᜃ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜄ᜔ᜉᜃᜑᜒᜈ᜔ᜑᜒᜅ᜔ ᜎᜓᜊᜓᜐ᜔, ᜂ ᜇᜒᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜆᜎᜄᜅ᜔ ᜈᜆᜆᜅᜒ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜊᜊᜁ?

ᜀᜅ᜔ ᜆᜅᜒᜅ᜔ ᜐᜓᜋᜐᜎᜓᜊᜓᜅ᜔ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜇᜆᜒᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜊᜊᜁ ᜀᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜊᜊᜁᜅ᜔ ᜋᜆᜈ᜔ᜇᜅ᜔ ᜉᜒᜈ᜔ᜐᜈ᜔ ᜈᜒ ᜃᜉᜒᜆᜈ᜔ ᜆᜒᜀᜄᜓ, ᜋᜓᜃ᜔ᜑᜅ᜔ ᜋᜊᜁᜆ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜏᜒᜃᜅ᜔ ᜃᜐ᜔ᜆᜒᜎ. ᜀᜅ᜔ ᜉᜒᜈᜃᜂᜊᜓᜇ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜉᜉᜃᜒᜆᜅ᜔ ᜎᜓᜂᜊ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜉᜃᜒᜃᜒᜉᜄ᜔ᜃᜉᜓᜏ ᜆᜂ'ᜌ᜔ ᜏᜎ ᜃᜓᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜇᜒ ᜋᜄ᜔-ᜀᜎᜌ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜁᜐ᜔ᜉᜈᜒᜌᜓᜎ ᜅ᜔ ᜆᜊᜃᜓ ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜆ᜔ᜐᜓ, ᜀᜆ᜔ ᜋᜄ᜔ᜉᜑᜎᜒᜃ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜃᜋᜌ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈ, ᜈ ᜀᜈᜓ ᜉ'ᜆ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜉᜒᜈᜄ᜔-ᜁᜊ᜔ᜑᜈ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜉ᜔ᜇᜌ᜔ᜎᜒ. ᜐ ᜃᜏᜃᜐ'ᜌ᜔ ᜈᜌᜋᜓᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜀᜊᜅ᜔ ᜋᜆᜈ᜔ᜇᜅ᜔ ᜊᜊᜁ, ᜃᜌ'ᜆ᜔ ᜐᜒᜈᜋᜈ᜔ᜆᜎ ᜈᜒᜌ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜎᜄᜉᜃ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜉᜒᜅ᜔ᜄᜅ᜔ ᜈᜊᜐᜄ᜔ ᜂᜉᜅ᜔ ᜎᜓᜋᜊᜐ᜔ ᜈ ᜇᜎᜒᜇᜎᜒ ᜀᜆ᜔ ᜈᜄ᜔ᜊᜓᜊᜓᜊᜓᜎᜓᜅ᜔:

—ᜑᜒᜐᜓᜐ᜔! ᜑᜒᜈ᜔ᜆᜌ᜔ ᜃᜌᜓ, ᜋᜅ ᜁᜈ᜔ᜇᜒᜄ᜔ᜈᜓ!

ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈ ᜋᜓᜎᜒᜅ᜔ ᜐᜓᜋᜒᜉᜓᜆ᜔.

ᜆᜓᜅ᜔ᜃᜓᜎ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜎᜎᜃᜒ'ᜌ᜔ ᜈᜅᜄ᜔ᜃᜃᜁᜅ'ᜌ᜔ ᜈᜅ᜔ ᜃᜂᜈ᜔ᜆᜒ. ᜂᜋᜀᜆᜒᜃᜊᜓᜅ᜔ ᜈᜅᜄ᜔ᜐᜐᜎᜒᜆᜀᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜇᜒᜆᜒ; ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜋᜑᜒᜑᜒᜈ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜐᜒᜐ᜔, ᜐ ᜁᜐ ᜐ ᜋᜅ ᜐᜓᜎᜓᜃ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜈᜃᜈᜃᜅ᜔ ᜆᜒᜈᜒᜆᜒᜅ᜔ᜈᜈ᜔ ᜈᜒᜎ ᜀᜆ᜔ ᜁᜆᜒᜈᜓᜆᜓᜇᜓ ᜅ᜔ ᜇᜎᜒᜇᜒ ᜀᜅ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜋᜅ ᜆᜂᜅ᜔ ᜈ ᜐ ᜐᜎᜐ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜐᜒᜎᜐᜒᜎ'ᜌ᜔ ᜈᜅᜄ᜔ᜆᜆᜏᜈᜅ᜔ ᜄ ᜁᜈᜒᜎᜒᜎᜒᜑᜒᜋ᜔ ᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜋᜈ᜔; ᜀᜅ᜔ ᜊᜒᜎᜅ᜔ ᜃᜉᜎᜒᜆ᜔ ᜈᜋ'ᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜅ᜔ ᜁxᜆ᜔ᜇᜅᜒᜇᜓ ᜈ ᜃᜉ᜔ᜏ ᜈᜃᜉᜓᜆᜒ ᜅ᜔ ᜉᜈᜈᜋᜒᜆ᜔, ᜈᜅᜃᜆᜎᜒᜃᜓᜇ᜔ ᜃᜋᜌ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜇᜒ ᜂᜋᜒᜁᜋᜒᜃ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜈᜅᜄ᜔ᜉᜉᜇᜓᜂ'ᜆ᜔ ᜉᜇᜒᜆᜓᜅ᜔ ᜋᜎᜎᜃᜒ ᜀᜅ᜔ ᜑᜃ᜔ᜊᜅ᜔ ᜐ ᜋᜄ᜔ᜃᜊᜒᜃᜊᜒᜎᜅ᜔ ᜇᜓᜎᜓ ᜅ᜔ ᜐᜎᜐ᜔, ᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜐ ᜄᜒᜈᜄᜏ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜈᜄ᜔ᜎᜎᜃ᜔ᜊᜌ᜔-ᜇᜄᜆ᜔ ᜐ "ᜃᜓᜊ᜔ᜌᜒᜇ᜔ᜆ" ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜐᜐᜃ᜔ᜌᜈ᜔. ᜀᜅ᜔ ᜋᜐᜌ'ᜆ᜔ ᜋᜑᜎᜄᜅ᜔ ᜐᜎᜒᜆᜀ'ᜌ᜔ ᜈ ᜐ ᜁᜐᜅ᜔ ᜉᜓᜎᜓᜆᜓᜅ᜔ ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜋᜓᜊᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜇᜎᜏᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜌ᜔ᜎᜒ, ᜇᜎᜏᜅ᜔ ᜉᜁᜐᜈᜓ ᜀᜆ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜒᜎᜒᜆᜇ᜔ ᜈ ᜃᜈᜒᜎᜅ᜔ ᜈᜎᜒᜎᜒᜄᜒᜇ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜎᜒᜁᜆ᜔ ᜈ ᜋᜒᜐᜅ᜔ ᜃᜒᜈᜎᜎᜄ᜔ᜌᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜊᜓᜆᜒᜎ᜔ᜎ ᜅ᜔ ᜀᜎᜃ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜅ ᜊᜒᜐ᜔ᜃᜓᜆ᜔ᜐᜓ ᜁᜅ᜔ᜎᜒᜐ᜔.

ᜀᜅ᜔ ᜋᜒᜎᜒᜆᜇ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜆᜈ᜔ᜇᜅ᜔ ᜆᜒᜈ᜔ᜌᜒᜈ᜔ᜆᜒ, ᜋᜆᜅ᜔ᜃᜇ᜔, ᜋᜊᜎᜐᜒᜃ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜋᜓᜋᜓᜃ᜔ᜑ, ᜈ ᜀᜈᜓ ᜉ'ᜆ᜔ ᜀᜈᜃᜒ'ᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜇᜓqᜂᜁ ᜇᜒ ᜀᜎ᜔ᜊ ᜈ ᜈᜉᜄ᜔-ᜁᜏᜈ᜔ ᜐ ᜁᜐ᜔ᜃᜎᜉᜓᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜄᜓᜏᜇ᜔ᜇᜒᜌ ᜐᜒᜊᜒᜎ᜔. ᜊᜑᜄ᜔ᜌ ᜈ ᜐᜒᜌ ᜈᜄ᜔ᜐᜐᜎᜒᜆ, ᜇᜆᜉ᜔ᜏᜆ᜔ ᜋᜆᜒᜄᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜁᜃ᜔ᜎᜒ ᜀᜅ᜔ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ.—ᜀᜅ᜔ ᜁᜐ ᜐ ᜋᜅ ᜉ᜔ᜇᜌ᜔ᜎᜒ'ᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓᜅ᜔ ᜊᜆ ᜉ, ᜋᜄᜈ᜔ᜇ, ᜋᜎᜒᜈᜒᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜈᜒᜅ᜔ᜈᜒᜅ᜔, ᜈ ᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜐᜎᜋᜒᜈ᜔ ᜐ ᜋᜆᜅ᜔ ᜈᜃᜃᜊᜒᜆ᜔ ᜐ ᜆᜅ᜔ᜃᜌ᜔ ᜈ ᜄᜒᜈ᜔ᜆᜓ, ᜋᜀᜄ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃ ᜂᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜋᜆᜈ᜔ᜇ: ᜐᜒᜌ ᜀᜅ᜔ ᜃᜓᜇ ᜐ ᜊᜒᜈᜓᜈ᜔ᜇᜓᜃ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜈᜃᜇᜀᜅ᜔ ᜆᜂ'ᜌ᜔ ᜈᜄᜒᜅ᜔ ᜃᜆᜒᜇ᜔ᜇᜆᜒᜃᜓ ᜐ ᜐᜈ᜔ ᜑᜓᜀᜈ᜔ ᜇᜒ ᜎᜒᜆ᜔ᜇᜈ᜔. ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜊᜎᜒᜆᜅ᜔ "ᜇᜒᜌᜎᜒᜃ᜔ᜆᜒᜃᜓ", ᜃᜌ ᜅ'ᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜈᜑᜓᜅ᜔ ᜁᜌᜓᜅ᜔ ᜈᜅᜅᜑᜐ᜔ ᜉ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜀᜈᜃ᜔ ᜈᜒ ᜄᜓᜐ᜔ᜋᜅ᜔ ᜋᜃᜒᜉᜄ᜔ᜐᜓᜋᜄ᜔ ᜐ ᜉᜎᜒᜄ᜔ᜐᜑᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜆᜎᜐᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜒᜉ᜔ ᜐ ᜋᜅ "ᜐᜒᜄ᜔ᜎᜇ᜔", ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜃᜓᜑᜅ᜔ ᜋᜎᜒᜆᜓ ᜐᜒᜌ ᜂ ᜋᜑᜓᜎᜒ ᜃᜁᜎᜈ᜔ ᜋᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜈ "ᜀᜇ᜔ᜄᜓᜋᜒᜈ᜔ᜆᜇᜓᜇ᜔" ᜈ ᜐᜒ ᜊ᜔. ᜇᜒ ᜎᜓᜈ; ᜁᜆᜒᜈᜓᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜐᜒᜌ ᜅ᜔ ᜋᜅ "ᜇᜒᜐ᜔ᜆᜒᜅᜓ" ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜐᜒᜊ᜔ᜌ᜔ᜎ ᜐ ᜋᜅᜒᜅᜒᜐ᜔ᜇᜅ᜔ ᜁᜊᜒᜄ᜔ ᜑᜓᜋᜓᜎᜒ ᜅ᜔ ᜁᜄᜆ᜔ ᜐ ᜉᜋᜋᜄ᜔-ᜁᜆᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜐᜒᜎᜓ. ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜄ᜔ᜐᜐᜎᜒᜆ ᜀᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓ ᜀᜆ᜔ ᜆᜒᜎ ᜋᜈ᜔ᜇᜒᜈ᜔ ᜉᜒᜈᜃᜆᜒᜆᜒᜋ᜔ᜊᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ.

ᜊᜎᜒᜄ᜔ᜆᜇ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐ ᜈᜋᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜌ᜔ᜎᜒ, ᜈ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓ, ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜋᜐᜎᜒᜆ ᜀᜆ᜔ ᜎᜎᜓ ᜅ᜔ ᜋᜁᜈᜋ᜔ ᜋᜄ᜔ᜃᜓᜃᜓᜋ᜔ᜉᜐ᜔. ᜊᜄ ᜋᜈ᜔ ᜐᜓᜋᜓᜐᜓᜅᜏ᜔ ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜂᜊᜈ᜔ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜊᜎ᜔ᜊᜐ᜔, ᜏᜇᜒ'ᜌ᜔ ᜈᜈᜈᜆᜒᜎᜒ ᜀᜅ᜔ ᜎᜃᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜎᜓᜐᜓᜄ᜔ ᜈ ᜉᜅᜅᜆᜏᜈ᜔. ᜀᜅ᜔ ᜋᜓᜃ᜔ᜑ ᜈᜒᜌᜅ᜔ ᜋᜄᜈ᜔ᜇ ᜀᜅ᜔ ᜆᜊᜐ᜔, ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜄ᜔ᜆᜒᜅᜒᜅ᜔ ᜈᜃᜎᜎᜄᜒᜋ᜔, ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜎᜎᜉᜇ᜔ ᜈ ᜋᜅ ᜉᜅ ᜀᜆ᜔ ᜊᜆᜒᜊᜓᜆ᜔ ᜈ ᜉᜅᜅᜆᜏᜈ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜈᜄ᜔ᜊᜒᜊᜒᜄᜌ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜓ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜉᜆ᜔ᜇᜒᜐ᜔ᜌᜓ ᜇᜓᜋᜈᜓᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜊᜎᜆ᜔ ᜃᜌᜓ, ᜀᜆ᜔ ᜃᜑᜒᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜐᜒᜈᜐᜇ᜔ᜌ'ᜌ᜔ ᜁᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜋᜄᜓᜄᜓᜈᜒᜆ ᜌᜂᜅ᜔ ᜆᜆ᜔ᜎᜓᜅ᜔ ᜋᜓᜈ᜔ᜑᜒᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜈᜒ ᜑᜒᜁᜈᜒ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ "ᜇᜒᜌᜓᜐᜒᜐ᜔ ᜁᜈ᜔ ᜁᜎ᜔ ᜇᜒᜐ᜔ᜆᜒᜁᜇᜓ", ᜈ ᜈᜄ᜔ᜇᜇᜀᜅ᜔ ᜈᜋᜋᜅ᜔ᜃ ᜉᜄ᜔ᜃᜑᜆᜒᜅ᜔ ᜄᜊᜒ ᜐ ᜁᜐᜅ᜔ ᜇᜄᜆᜈ᜔ ᜇᜓᜂᜈ᜔ ᜐ ᜆ᜔ᜌ᜔ᜇᜓᜎ᜔, ᜃᜓᜅ᜔ "ᜁᜃ᜔ᜏᜒᜈᜓᜃ᜔ᜐ᜔ᜌᜓ" ᜅ᜔ ᜐᜒᜉ᜔ᜆ᜔ᜌᜒᜋ᜔ᜊ᜔ᜇᜒ, ᜀᜆ᜔ ᜐ ᜆᜓᜏᜒᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜇᜀ'ᜌ᜔ ᜁᜈᜒᜎᜎᜄᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜀᜊᜅ᜔ ᜋᜋᜋᜅ᜔ᜃ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜐᜎᜉᜒᜅ᜔ ᜉᜒᜎc, ᜋᜎᜋᜒᜄ᜔ ᜈ ᜃᜏᜅᜒᜐ᜔ ᜅ᜔ "ᜑᜒᜁᜎᜓ," ᜈ ᜐᜒᜌᜅ᜔ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌ'ᜌ᜔ ᜉᜓᜋᜓᜉᜓᜐ᜔ᜉᜓᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜅ᜔ᜎᜓᜎᜓᜋᜓ. ᜇᜆᜉ᜔ᜏᜆ᜔ ᜐᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜑᜒᜏᜄᜅ᜔ ᜄᜌ ᜈᜒᜎ; ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜋᜐᜌ, ᜀᜆ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜉᜊᜓᜄ᜔-ᜀᜎ᜔ ᜊᜓᜄ᜔-ᜀᜎ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜊᜓᜐᜒᜐ᜔ ᜐ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ, ᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜐ ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜃᜁᜎᜈ᜔ ᜋ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜀᜀᜎᜅ᜔-ᜀᜎᜅ᜔, ᜉᜎᜒᜊ᜔ᜑᜐ'ᜌ᜔ ᜁᜉᜒᜈᜎᜎᜄᜌ᜔ ᜈ ᜊᜈᜎ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜏᜎ ᜅ᜔ ᜄᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜉ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ, ᜃᜒᜈᜃᜆ᜔ᜃᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜐᜃ᜔ᜎᜉ᜔ ᜅ᜔ ᜄᜌᜓᜅ᜔ ᜂᜄᜎᜒ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜆᜏᜅ᜔ ᜋᜐᜌ ᜀᜆ᜔ ᜊᜓᜃᜐ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜑᜅᜅ᜔ ᜐ ᜈᜉᜒᜉᜒᜎᜒᜆᜈ᜔ ᜃᜅ᜔ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌ'ᜌ᜔ ᜁᜉᜆᜏᜇ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜉᜉᜃᜒᜆ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜀᜅ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜃᜎ᜔ᜃᜒᜆᜒᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜅ ᜊᜒᜈ᜔ᜆᜒᜅ᜔ ᜋᜊᜎᜑᜒᜊᜓ, ᜈ ᜁᜃᜃᜒᜃᜒᜆ ᜅ᜔ ᜋᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜊᜓᜑᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜒᜈ᜔ᜇᜒᜃ᜔ᜆ ᜐ ᜋᜅ ᜉᜒᜇ᜔ᜌ ᜐ ᜃᜒᜀᜉᜓ.

ᜀᜅ᜔ ᜁᜐ ᜐ ᜋᜅ ᜉᜁᜐᜈᜓ'ᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜋᜎᜒᜅ᜔ᜄᜒᜆ᜔, ᜋᜁᜆᜒᜋ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜎ᜔ᜊᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜁᜃᜒᜈᜆᜆᜅᜒ ᜃᜓᜅ᜔ ᜇᜒ ᜀᜅ᜔ ᜁᜎᜓᜅ᜔, ᜈ ᜐ ᜃᜎᜃ᜔ᜑ'ᜌ᜔ ᜋᜐᜐᜊᜒᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜈ᜔ᜌ; ᜀᜅ᜔ ᜁᜐ, ᜈᜋ'ᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜆᜅ᜔ ᜃᜓᜎᜌ᜔ ᜄᜒᜈ᜔ᜆᜓ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜑᜓᜃ᜔, ᜈ ᜆᜒᜎ ᜊᜄᜓᜅ᜔ ᜇᜆᜒᜅ᜔ ᜇᜒᜆᜓ ᜐ ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜐ᜔: ᜁᜆᜓ ᜀᜅ᜔ ᜋᜐᜒᜎᜃ᜔ᜊᜓᜅ᜔ ᜉᜒᜈᜃᜒᜃᜒᜉᜄ᜔ᜋᜆᜓᜏᜒᜇᜈᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓ.

—ᜋᜃᜒᜃᜒᜆ ᜇᜒᜈ᜔ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ—ᜀᜅ᜔ ᜐᜊᜒ ᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓ—ᜉᜄ᜔ᜃ ᜉᜓ ᜃᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜆᜒᜇᜅ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜊᜓᜏᜈ᜔ ᜇᜒᜆᜓ, ᜃᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜋᜈᜒᜈᜒᜏᜎ ᜐ ᜀᜃᜒᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ: ᜁᜊ ᜀᜅ᜔ ᜋᜋᜑᜎ ᜅ᜔ ᜊᜌᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜇ᜔ᜇᜒᜇ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜁᜊ, ᜀᜅ᜔ ᜋᜆᜒᜇ ᜐ ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜐ᜔!

—ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔....

—ᜀᜃᜓ, ᜐ ᜑᜎᜒᜋ᜔ᜊᜏ—ᜀᜅ᜔ ᜉᜆᜓᜎᜓᜌ᜔ ᜈ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ, ᜈ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜁᜆᜒᜈᜀᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜐᜒᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜒ ᜈ ᜋᜃᜁᜋᜒᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜃᜂᜐᜉ᜔—ᜀᜃᜓ'ᜌ᜔ ᜋᜌ᜔ᜇᜓᜂᜈ᜔ ᜈ ᜇᜒᜆᜓᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜋ᜔ᜉᜓ'ᜆ᜔ ᜆᜆ᜔ᜎᜓᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜐᜄᜒᜅ᜔ ᜀᜆ᜔ "ᜋᜓᜇᜒᜐ᜔qᜂᜁᜆ", ᜋᜃᜉᜄ᜔ᜐᜐᜊᜒ ᜀᜃᜓ ᜅ᜔ ᜋᜉᜉᜈᜒᜏᜎᜀᜈ᜔ ᜆᜓᜅ᜔ᜃᜓᜎ᜔ ᜐ ᜊᜄᜌ᜔ ᜈ ᜁᜌᜈ᜔. ᜑᜓᜏᜄ᜔ ᜃᜌᜓᜅ᜔ ᜆᜓᜋᜓᜆᜓᜎ᜔ ᜐ ᜀᜃᜒᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜀᜎᜒᜈ᜔ᜐᜓᜈᜓᜇ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜃᜇᜓᜈᜓᜅᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜐ ᜋᜊᜓᜊᜓᜆᜒᜅ᜔ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ, ᜈᜃᜒᜃᜒᜎᜎ ᜃᜓ ᜀᜅ᜔ "ᜁᜈ᜔ᜇ᜔ᜌᜓ". ᜀᜃᜎᜁᜈ᜔ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜋᜓᜎ ᜅ᜔ ᜀᜃᜓ'ᜌ᜔ ᜇᜓᜋᜆᜒᜅ᜔ ᜐ ᜎᜓᜉᜁᜅ᜔ ᜁᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜀᜃᜓ'ᜌ᜔ ᜁᜈᜒᜂᜃᜓᜎ᜔ ᜈ ᜐ ᜁᜐᜅ᜔ ᜊᜌᜅ᜔ ᜋᜎᜒᜁᜆ᜔ ᜅ, ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜓᜄ᜔ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜐᜐᜃ. ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜓ ᜉ ᜈᜂᜂᜈᜏᜅ᜔ ᜋᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜏᜒᜃᜅ᜔ ᜆᜄᜎᜓᜄ᜔, ᜄᜌᜓᜈ᜔ ᜋ'ᜌ᜔ ᜃᜒᜈᜓᜃᜓᜋ᜔ᜉᜒᜐᜎ᜔ ᜃᜓ ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜊᜊᜁ ᜀᜆ᜔ ᜈᜄ᜔ᜃᜃᜏᜆᜐᜈ᜔ ᜃᜋᜒ, ᜀᜆ᜔ ᜎᜓᜊ᜔ᜑᜅ᜔ ᜉᜒᜈᜃᜁᜊᜒᜄ᜔ ᜈᜒᜎ ᜀᜃᜓ, ᜈ ᜀᜈᜓ ᜉ'ᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜃᜇᜀᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜆᜆ᜔ᜎᜓᜅ᜔ ᜆᜂᜈ᜔, ᜅ᜔ ᜀᜃᜓ'ᜌ᜔ ᜁᜎᜒᜉᜆ᜔ ᜐ ᜁᜊᜅ᜔ ᜊᜌᜅ᜔ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜋᜎᜃᜒ, ᜈ ᜏᜎᜅ᜔ ᜈᜋᜋᜑᜎ ᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜃᜋᜆᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜓᜇᜅ᜔ "ᜁᜈ᜔ᜇ᜔ᜌᜓ" ᜇᜓᜂᜈ᜔, ᜈᜅᜄ᜔ᜐᜒᜉᜈᜅᜒᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜊᜁ, ᜉᜒᜈᜓᜐ᜔ᜉᜓᜐ᜔ ᜀᜃᜓ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜑᜈ᜔ᜇᜓᜄ᜔, ᜁᜈᜒᜑᜆᜒᜇ᜔ ᜈᜒᜎ ᜀᜃᜓᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜃᜐᜋᜅ᜔ ᜋᜓᜐᜒᜃ....

—ᜇᜆᜉ᜔ᜏᜆ᜔ ᜁᜌ'ᜌ᜔ ᜈᜄ᜔ᜉᜉᜃᜒᜎᜎ ᜎᜋᜅ᜔....

—ᜑᜒᜈ᜔ᜆᜌ᜔ ᜃᜌᜓ! ᜑᜒᜈ᜔ᜆᜌ᜔ ᜃᜌᜓ! ᜑᜓᜏᜄ᜔ ᜈᜋᜈ᜔ ᜐᜈ ᜃᜌᜓᜅ᜔ ᜈᜉᜃᜈᜒᜅᜐ᜔! ᜀᜅ᜔ ᜑᜓᜋᜎᜒᜎᜒ ᜐ ᜀᜃᜒᜈ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜆᜄᜎ᜔ ᜈ ᜄᜌ ᜃᜓ, ᜀᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜂᜋᜎᜒᜐ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜎᜎᜓ ᜅ᜔ ᜋᜇᜋᜒ ᜀᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜑᜆᜒᜇ᜔, ᜎᜎᜓ ᜅ᜔ ᜋᜇᜋᜒ ᜀᜅ᜔ ᜂᜋᜒᜌᜃ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜎᜎᜓ ᜅ᜔ ᜋᜁᜈᜋ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜓᜐᜒᜃ, ᜄᜌᜓᜅ᜔ ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜎᜎᜓ ᜅ᜔ ᜋᜁᜈᜋ᜔ ᜋᜋᜎᜓ ᜀᜆ᜔ ᜉᜒᜈᜆᜀᜐ᜔ ᜉ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ "ᜇᜒᜇᜒcᜑᜓᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜇᜓqᜂᜁᜀ", ᜑᜅᜅ᜔ ᜐ ᜑᜎᜓᜐ᜔ ᜈᜄ᜔-ᜁᜊᜌᜓ ᜀᜅ᜔ ᜎᜃᜒ.

—ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜁᜆᜓᜆᜓᜎᜓᜆ᜔ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜐ ᜀᜃᜒᜅ᜔....

—ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜎᜋᜅ᜔ ᜁᜌᜈ᜔, ᜈᜆᜒᜇ ᜀᜃᜓ ᜐ ᜊᜌᜅ᜔ ᜐᜈ᜔ ᜇᜒᜁᜄᜓᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜋ᜔ᜉᜓᜅ᜔ ᜆᜂᜈ᜔, ᜋᜌ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜊᜓᜏᜈ᜔ ᜎᜋᜅ᜔ ᜅᜌᜓᜅ᜔ ᜀᜃᜒᜅ᜔.... ᜁᜈᜒᜏᜈ᜔ (ᜇᜒᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜄ᜔ᜉᜃᜒᜆᜅ᜔ ᜆᜒᜎ ᜋᜐᜋ ᜀᜅ᜔ ᜎᜓᜂᜊ᜔). ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜁᜃᜃᜁᜆ᜔ ᜐ ᜀᜃᜒᜈ᜔ ᜈᜒᜈᜓ ᜋᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜋ᜔ᜉᜓᜅ᜔ ᜆᜂ'ᜌ᜔ ᜋᜑᜒᜄᜒᜆ᜔ ᜃᜌ᜔ ᜐ ᜃᜆᜆᜄᜈ᜔ ᜂᜉᜅ᜔ ᜋᜃᜒᜎᜎ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜊᜌᜈ᜔. ᜋᜌ᜔ ᜀᜈᜒᜋ᜔ ᜈ ᜎᜒᜊᜓ ᜀᜅ᜔ ᜇᜋᜒ ᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜈᜋᜋᜌᜈ᜔ ᜐ ᜐᜈ᜔ ᜇᜒᜁᜄᜓ, ᜀᜆ᜔ ᜊᜏ'ᜆ᜔ ᜆᜄᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜈᜃᜒᜃᜒᜎᜎ ᜃᜓ, ᜈ ᜉᜇᜅ᜔ ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜀᜃᜒᜅ᜔ ᜁᜉᜒᜈᜅᜈᜃ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜉᜒᜈᜐᜓᜐᜓ: ᜈᜎᜎᜋᜈ᜔ ᜃᜓ ᜃᜓᜅ᜔ ᜀᜎᜒᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜎᜒᜐ᜔ᜌᜅ᜔ ᜃᜀᜐᜎᜈ᜔ ᜈᜒᜆᜓ, ᜃᜓᜅ᜔ ᜀᜈᜓ ᜀᜅ᜔ ᜉᜒᜈᜅᜅᜁᜎᜅᜈ᜔ ᜈᜒᜌᜓᜈ᜔, ᜃᜓᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜓ ᜀᜅ᜔ ᜈᜅᜒᜅᜒᜊᜒᜄ᜔ ᜐ ᜊᜏ'ᜆ᜔ ᜇᜎᜄ, ᜃᜓᜅ᜔ ᜀᜈᜓ ᜀᜈᜓᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜄ᜔ᜃᜇᜓᜉᜒᜎᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜈᜅ᜔ᜌᜇᜒ ᜐ ᜊᜊᜁᜅ᜔ ᜁᜆᜓ, ᜃᜓᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜓ ᜀᜅ᜔ ᜆᜓᜈᜌ᜔ ᜈ ᜀᜋ ᜅ᜔ ᜊᜆᜅ᜔ ᜁᜈᜒᜀᜈᜃ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜁᜊ ᜉ; ᜉᜎᜒᜊ᜔ᜑᜐ'ᜌ᜔ ᜃᜒᜈᜓᜃᜓᜋ᜔ᜉᜒᜐᜎ᜔ ᜃᜓ ᜀᜅ᜔ ᜃᜎᜑᜆ᜔ᜎᜑᜆᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔-ᜊᜌᜈ᜔; ᜈᜅᜄ᜔-ᜁᜁᜅᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜁᜈᜋ᜔ ᜐᜒᜎ ᜐ ᜃᜈᜒᜃᜈᜒᜎᜅ᜔ ᜃᜆᜓᜅ᜔ᜃᜓᜎᜈ᜔. ᜋᜄ᜔ᜐᜊᜒ ᜃᜓᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜐᜒᜐᜒᜈᜓᜅᜎᜒᜅ᜔ ᜀᜃᜓ ᜐᜒ ᜐᜈ᜔ᜆᜒᜀᜄᜓᜅ᜔ ᜐᜒᜌᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜀᜇᜒ ᜈᜒᜆᜓᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔; ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜋᜇᜋᜒ ᜐᜒᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜎᜓᜉ ᜀᜆ᜔ ᜇᜓᜂᜈ᜔ ᜃᜋᜒ ᜈᜄᜒᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜃᜁᜊᜒᜄᜈ᜔. ᜅᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜋᜃᜒᜃᜒᜆ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜃᜓᜅ᜔ ᜀᜈᜓ ᜀᜅ᜔ "ᜁᜈ᜔ᜇ᜔ᜌᜓ"; ᜅ᜔ ᜀᜃᜓ'ᜌ᜔ ᜂᜋᜎᜒᜐ᜔, ᜊᜑᜄ᜔ᜌ ᜈ ᜀᜃᜓ ᜁᜈᜒᜑᜆᜒᜇ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜋᜅ ᜋᜆᜆᜈ᜔ᜇᜅ᜔ ᜊᜊᜁ ᜀᜆ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ "ᜑᜒᜇ᜔ᜋᜈᜓ" ᜆᜒᜇ᜔ᜐᜒᜇᜓ, ᜄᜌᜓᜅ᜔ ᜈᜆᜒᜇ ᜀᜃᜓ ᜇᜓᜂᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜋ᜔ᜉᜓᜅ᜔ ᜆᜂᜈ᜔!

ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜓ ᜋᜉᜄ᜔ᜃᜓᜇᜓ ᜃᜓᜅ᜔ ᜀᜈᜓ ᜀᜅ᜔ ᜃᜊᜄᜌᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜋᜅ ᜐᜒᜈᜊᜒ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜃᜃᜀᜎᜒᜐ᜔ ᜅ᜔ "ᜁᜐ᜔ᜆᜈ᜔ᜃᜓ ᜅ᜔ ᜆᜊᜃᜓ"—ᜀᜅ᜔ ᜐᜄᜓᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜋᜉᜓᜎᜅ᜔ ᜊᜓᜑᜓᜃ᜔ ᜈ ᜃᜂᜐᜉ᜔, ᜈ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜋᜈ᜔ᜆᜎ ᜀᜅ᜔ ᜐᜈ᜔ᜇᜎᜒᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜆᜒᜄᜒᜎ᜔ ᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜐ ᜉᜄ᜔-ᜁᜈᜓᜋ᜔ ᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜃᜓᜉᜒᜆ ᜅ᜔ ᜑᜒᜇᜒᜐ᜔.

ᜐ ᜉᜅ᜔ᜄᜒᜄᜒᜎᜎᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜒ ᜀᜈᜓ ᜎᜋᜅ᜔ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ ᜀᜌ᜔ ᜃᜂᜈ᜔ᜆᜒ ᜈᜅ᜔ ᜋᜊᜒᜆᜒᜏᜈ᜔ ᜈᜒᜆᜓ ᜀᜅ᜔ ᜃᜓᜉ. ᜐᜈ᜔ᜇᜎᜒᜅ᜔ ᜆᜒᜈᜒᜆᜒᜄᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜆ ᜀᜆ᜔:

—ᜉᜀᜈᜓ? ᜉᜀᜈᜓ?—ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜊᜒ ᜉᜄ᜔ᜃᜆᜉᜓᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜓᜂᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜆᜆᜃ.—ᜇᜆᜉ᜔ᜏᜆ᜔ ᜋᜅ᜔ᜌᜌᜇᜒ ᜊᜄᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜋᜉᜄ᜔ᜏᜇᜒ ᜁᜌᜅ᜔ ᜃᜐᜒᜅ᜔ ᜎᜒᜏᜈᜄ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜎᜏ᜔? ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜊ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜈᜃᜒᜃᜒᜆ, ᜀᜈᜃ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜒᜌᜓᜐ᜔, ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜄ᜔ᜉᜉᜆᜒᜊᜌ᜔ ᜈ ᜆᜓᜆᜓᜂ, ᜈ ᜉᜏᜅ᜔ ᜃᜑᜒᜎᜒᜅᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜄ᜔ᜊᜊᜄᜓᜅ᜔ ᜂᜆᜓᜐ᜔ ᜈ ᜄᜒᜈᜄᜏ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜋᜒᜈᜒᜐ᜔ᜆ᜔ᜇᜓ?

ᜅᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜉᜓᜎᜅ᜔ ᜊᜓᜑᜓᜃ᜔ ᜈᜋᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜈᜆᜒᜄᜄᜎ᜔, ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜁᜃᜒᜈᜓᜈᜓᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜆᜒᜈ᜔ᜌᜒᜈ᜔ᜆᜒ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜒᜎᜌ᜔, ᜁᜄᜒᜈᜄᜎᜏ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜂᜎᜓ ᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜊᜓᜎᜒᜎᜒᜆ᜔ ᜈ ᜉᜇᜅ᜔ ᜁᜉᜒᜈᜑᜑᜎᜆ ᜈᜒᜌᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜒᜊᜒᜄ᜔ᜌᜈ᜔ ᜈᜒᜌᜅ᜔ ᜃᜆ᜔ᜏᜒᜇᜈ᜔ ᜂ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜐᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ. ᜈᜄ᜔ᜃᜐᜒᜌ ᜈ ᜎᜋᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜆᜎᜒᜃᜓᜇ᜔ ᜐ ᜃᜈᜒᜎᜅ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜑᜎᜓᜐ᜔.

—ᜁᜈᜀᜃᜎ ᜊᜄ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ...?—ᜀᜅ᜔ ᜐ ᜃᜏᜃᜐ'ᜌ᜔ ᜈᜄᜏᜅ᜔ ᜆᜈᜓᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜓᜂᜅ᜔ ᜃᜆᜒᜋ᜔ᜉᜒᜀᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜆ, ᜈ ᜆᜒᜈᜒᜆᜒᜆᜒᜄᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜓᜂᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜆᜆᜃ ᜀᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜌ᜔ᜎᜒ.

—ᜈ ᜃᜓᜅ᜔ ᜁᜈᜀᜃᜎ ᜃᜓ? ᜐᜒᜈᜐᜋ᜔ᜉᜎᜆᜌᜈᜈ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜄᜌ ᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜐᜋ᜔ᜉᜎᜆᜌ ᜐ ᜁᜊᜅ᜔ᜑᜒᜎ᜔ᜌᜓ! ᜈᜉᜃ "ᜁᜈ᜔ᜇᜓᜎᜒᜈ᜔ᜆᜒ" ᜀᜅ᜔ "ᜁᜈ᜔ᜇ᜔ᜌᜓ"!

—ᜀᜑ᜔! ᜁᜉᜆᜏᜇ᜔ ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜐᜎᜊᜆᜒᜈ᜔ ᜃᜓ ᜀᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ—ᜀᜈᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜆ, ᜈ ᜁᜇᜒᜈᜑᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜐᜒᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜁᜈᜒᜎᜉᜒᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜂᜈ᜔ᜆᜒ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜂᜉᜓᜀᜈ᜔; ᜐᜒᜈᜊᜒ ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜐᜎᜒᜆ ᜈ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜈᜃᜀᜃᜒᜆ᜔ ᜐ ᜀᜃᜒᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜇᜒᜎᜒᜇᜒᜎᜒ. ᜆᜓᜈᜌ᜔ ᜅ ᜃᜌᜅ᜔ ᜃᜆᜓᜆᜓᜊᜓ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜇᜎᜒᜐᜌ᜔ ᜈ ᜆᜄᜇᜒᜆᜓ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃ "ᜁᜈ᜔ᜇᜓᜎᜒᜈ᜔ᜆᜒ," ᜂ ᜈᜅ᜔ᜌᜌᜇᜒ ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜎᜎᜃ᜔ᜊᜌ᜔ ᜈ ᜆᜄ ᜁᜊᜅ᜔ ᜎᜓᜉᜁᜈ᜔, ᜈ ᜆᜒᜈᜆᜃ᜔ᜉᜈ᜔ ᜈᜆᜒᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃ ᜁᜈ᜔ᜇᜓᜎᜒᜈ᜔ᜆᜒᜅ᜔ ᜁᜆᜓ ᜀᜅ᜔ ᜀᜆᜒᜅ᜔ ᜐᜇᜒᜎᜒᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃ ᜁᜈ᜔ᜇᜓᜎᜒᜈ᜔ᜆᜒ, ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜑᜓᜎᜒ ᜈᜆᜒᜈ᜔ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜐᜓᜎᜓᜅ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜃᜇᜓᜈᜓᜅᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜀᜆᜒᜅ᜔ ᜉᜇᜀᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜋᜋᜑᜎ ᜐ ᜎᜓᜉᜁᜅ᜔ ᜈᜐᜐᜃᜓᜉᜈ᜔? ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜊᜒ ᜈᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜂᜃᜓᜎ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜁᜊᜅ᜔ ᜎᜓᜉᜁᜅ᜔ ᜐᜃᜓᜉ᜔, ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜈᜈᜈᜑᜈ᜔ ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜉᜏᜅ᜔ ᜐ ᜎᜑᜒ ᜇᜒᜅ᜔ ᜁᜌᜈ᜔!...

—ᜂᜑᜓ! ᜋᜅ ᜃᜁᜅᜒᜆᜈ᜔! ᜁᜆᜈᜓᜅ᜔ ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜃᜌ᜔ ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜎᜇᜓᜑ ᜈ ᜈᜃᜃᜒᜃᜒᜎᜎ ᜇᜒᜈ᜔ ᜐ ᜎᜓᜉᜁᜅ᜔ ᜁᜆᜓ; ᜁᜆᜈᜓᜅ᜔ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌ ᜃᜓᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜋᜅ ᜃᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜋᜅ᜔ᜋᜅᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃ "ᜁᜈ᜔ᜇᜓᜎᜒᜈ᜔ᜆᜒ" ᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜇ᜔ᜌᜓ!

—ᜆᜓᜈᜌ᜔ ᜅ—ᜀᜅ᜔ ᜐᜄᜓᜆ᜔ ᜈᜋᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜓᜎᜒᜎᜒᜆ᜔ ᜈ ᜎᜎᜃᜒᜅ᜔ ᜐᜒᜌᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜅ᜔ᜄᜒᜆ᜔—ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜉᜓ ᜃᜌᜓ ᜋᜃᜃᜃᜒᜆ ᜐ ᜀᜎᜒᜈ᜔ ᜋᜅ᜔ ᜉᜈᜒᜄ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜁᜄ᜔ᜇᜒᜄ᜔ ᜅ᜔ ᜑᜒᜑᜒᜄᜒᜆ᜔ ᜉ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜃ ᜁᜈ᜔ᜇᜓᜎᜒᜈ᜔ᜆᜒ ᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜇ᜔ᜌᜓ, ᜐ ᜀᜎᜒᜈ᜔ ᜋᜅ᜔ ᜉᜈᜒᜄ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜁᜄ᜔ᜇᜒᜄ᜔!

—ᜈᜒ ᜁᜊ ᜉᜅ᜔ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜈᜉᜃᜐᜋ ᜅ᜔ ᜀᜐᜎ᜔ ᜈ ᜉᜒᜈᜄ᜔ᜃᜇᜆᜒᜑᜈ᜔, ᜈᜒ ᜁᜊ ᜉᜅ᜔ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜇᜓᜈᜓᜅ᜔ ᜃᜓᜋᜒᜎᜎ ᜅ᜔ ᜂᜆᜅ᜔ ᜈ ᜎᜓᜂᜊ᜔!

—ᜀᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜊᜅ᜔ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜋᜐᜋ ᜀᜅ᜔ ᜆᜓᜇᜓ!

ᜈᜄ᜔ᜉᜐᜒᜋᜓᜎ ᜀᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜆᜅ᜔ ᜋᜉᜓᜎ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜑᜓᜃ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜉᜉᜎᜒᜅᜉ᜔ᜎᜒᜅᜉ᜔ ᜐ ᜋᜄ᜔ᜃᜊᜒᜃᜊᜒᜎ ᜅ᜔ ᜊᜓᜂᜅ᜔ ᜉᜄ᜔-ᜀᜀᜎᜉ᜔-ᜀᜉ᜔.

—ᜋᜅ ᜄᜒᜈᜓᜂ—ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜊᜒᜅ᜔ ᜋᜇᜑᜈ᜔—ᜆᜒᜎ ᜋᜈ᜔ᜇᜒᜈ᜔ ᜆᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜈ ᜐ ᜊᜑᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ "ᜁᜈ᜔ᜇ᜔ᜌᜓ". ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜇᜎᜄᜅ᜔ ᜁᜌᜈ᜔....

—ᜊᜑ᜔! ᜑᜓᜏᜄ᜔ ᜃᜌᜓᜅ᜔ ᜈᜉᜃ ᜋᜄᜓᜄᜓᜈᜒᜄᜓᜈᜒᜑᜒᜈ᜔! ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜁᜉᜒᜈᜎᜎᜄᜌ᜔ ᜈᜒ ᜐᜈ᜔ᜆᜒᜀᜄᜓᜅ᜔ ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ "ᜁᜈ᜔ᜇ᜔ᜌᜓ," ᜊᜓᜃᜓᜇ᜔ ᜐ ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜐᜒᜌ ᜈᜑᜑᜇᜉ᜔, ᜀᜆ᜔.... ᜃᜑᜒᜆ᜔ ᜈᜑᜑᜇᜉ᜔ ᜋᜈ᜔ ᜐᜒᜌ! ᜁᜌ'ᜌ᜔ ᜋᜅ ᜃᜑᜒᜎᜒᜅᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜊᜄᜓᜅ᜔ ᜇᜆᜒᜅ᜔. ᜑᜌᜀᜈ᜔ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜋᜃᜇᜀᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜊᜓᜏᜈ᜔; ᜋᜄ᜔ᜊᜊᜄᜓ ᜃᜌᜓᜅ᜔ ᜁᜐᜒᜉᜈ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃ ᜃᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜃᜉᜄ᜔ᜋᜎᜒᜋᜒᜆ᜔ ᜐ ᜋᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜒᜌᜒᜐ᜔ᜆ ᜀᜆ᜔ "ᜊᜁᜎᜓᜑᜈ᜔", ᜈᜃᜆᜓᜎᜓᜄ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜃᜆ᜔ᜇᜒ ᜀᜆ᜔ ᜈᜃᜃᜁᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜇᜋᜒᜅ᜔ "ᜆᜒᜈᜓᜎ".

—ᜆᜒᜈᜆᜏᜄ᜔ ᜉᜓ ᜊ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜆᜒᜈᜓᜎ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜅᜅ᜔ ᜃᜑᜓᜌ᜔ ᜈ ᜃᜑᜏᜒᜄ᜔ ᜅ᜔ "ᜎᜓᜆᜓ" ᜈ ... ᜄᜈ᜔ᜌᜈ᜔ ... ᜈᜃᜉᜄ᜔ᜋᜋᜎᜒᜋᜓᜆᜒᜈ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜆᜂ?

—ᜀᜈᜓ ᜊᜅ᜔ ᜎᜓᜆᜓ ᜈᜒ ᜎᜓᜆᜒᜇᜒᜀ!—ᜀᜅ᜔ ᜐᜄᜓᜆ᜔ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜆᜆᜏ;—ᜈᜄ᜔ᜐᜐᜎᜒᜆ ᜃᜌᜓ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜑᜒᜎᜒᜅᜈ᜔. ᜀᜅ᜔ ᜆᜒᜈᜓᜎ ᜀᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜒᜈᜄ᜔ᜑᜎᜓᜅ᜔ ᜁᜈᜑᜒᜅ᜔ ᜋᜈᜓᜃ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜐᜃ ᜂᜉᜓ. ᜊᜓᜑᜆ᜔ ᜉ ᜃᜁᜎᜈ᜔ ᜇᜓᜋᜆᜒᜅ᜔ ᜃᜌᜓ?

—ᜀᜉᜆ᜔ ᜈ ᜀᜇᜏ᜔—ᜀᜅ᜔ ᜐᜄᜓᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜆᜅ᜔ ᜄ ᜈᜋᜓᜋᜓᜑᜒ ᜈ.

—ᜈᜉᜇᜒᜆᜓ ᜊ ᜃᜌᜓᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜃᜆᜓᜅ᜔ᜃᜓᜎᜈ᜔?

—ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜉᜓ; ᜈᜉᜇᜒᜆᜓ ᜀᜃᜓ ᜐ ᜀᜃᜒᜅ᜔ ᜐᜇᜒᜎᜒᜅ᜔ ᜄᜓᜄᜓᜎ᜔ ᜂᜉᜅ᜔ ᜋᜉᜄ᜔ᜃᜒᜎᜎ ᜃᜓ ᜀᜅ᜔ ᜎᜓᜉᜁᜅ᜔ ᜁᜆᜓ.

—ᜀᜊ, ᜈᜉᜃᜆᜅᜒ ᜈᜋᜅ᜔ ᜁᜊᜓᜈ᜔!—ᜀᜅ᜔ ᜐᜌ᜔ᜐᜌ᜔ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ, ᜈ ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜋᜒᜈᜋᜐ᜔ᜇᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜓᜂᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜆᜆᜃ—ᜉᜓᜋᜇᜒᜆᜓ ᜐ ᜐᜇᜒᜎᜒᜅ᜔ ᜄᜓᜄᜓᜎ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜃᜑᜒᜎᜒᜅᜈ᜔ ᜎᜋᜅ᜔! ᜃᜃᜁᜊ ᜈᜋᜅ᜔ ᜆᜓᜆᜓᜂ! ᜄᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜃᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜋᜅ ᜎᜒᜊ᜔ᜇᜓ ... ᜐᜓᜃᜆ᜔ ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜃᜇᜓᜂᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜅ᜔ ᜇᜎᜒᜅ᜔ ᜈᜓᜂ.... ᜐ ᜄᜈ᜔ᜌ'ᜌ᜔ ᜋᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜐᜓᜋᜓᜎᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜇᜃᜒᜎᜅ᜔ ᜎᜒᜊ᜔ᜇᜓ! ᜐᜓᜃᜆ᜔ ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜃᜇᜓᜂᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜅ᜔ ᜇᜎᜒᜅ᜔ ᜈᜓᜂ....

—ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜅ᜔ "ᜃᜄᜎᜅ᜔ᜄᜎᜅ᜔ ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ" ("ᜊᜓᜁᜐ᜔ᜆ᜔ᜇ ᜇᜒᜊᜒᜇᜒᜈ᜔cᜁᜀ"), ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ—ᜀᜅ᜔ ᜊᜒᜄ᜔ᜎᜅ᜔ ᜁᜐᜒᜈᜎᜊᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓ ᜈ ᜉᜒᜈᜓᜆᜓᜎ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜐᜎᜒᜆᜀᜈ᜔—ᜈ ᜃᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜈᜑᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜋ᜔ᜉᜓᜅ᜔ ᜆᜂᜈ᜔ ᜐ ᜊᜌᜅ᜔ ᜐᜈ᜔ ᜇᜒᜁᜄᜓ ᜀᜆ᜔ ᜃᜌᜓ ᜂᜋᜎᜒᜐ᜔ ᜇᜓᜂᜈ᜔.... ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜉᜓ ᜊ ᜃᜒᜈᜎᜓᜎᜓᜄ᜔ᜇᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜃᜄᜎᜅᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜌᜅ᜔ ᜁᜌᜓᜈ᜔?

ᜊᜒᜄ᜔ᜎᜅ᜔ ᜈᜏᜎ ᜀᜅ᜔ ᜃᜆᜓᜏᜀᜈ᜔ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ ᜀᜆ᜔ ᜆᜓᜋᜒᜄᜒᜎ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜆᜆᜏ ᜐ ᜆᜈᜓᜅ᜔ ᜈ ᜁᜆᜓᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜉᜇᜅ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜀᜈᜓ ᜋᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜐᜒᜈᜐᜇ᜔ᜌ.

ᜈᜄ᜔ᜉᜆᜓᜎᜓᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ ᜀᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓ ᜅ᜔ ᜀᜈᜃᜒ'ᜌ᜔ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜏᜏᜎᜅ᜔ ᜊᜑᜎ:

—ᜋᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜅ'ᜌ᜔ ᜈᜃᜉᜄ᜔ᜉᜒᜉᜒᜄ᜔ᜑᜆᜒ ᜀᜅ᜔ ᜁᜏᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜊᜌᜅ᜔ ᜃᜒᜈᜆᜑᜈᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜋ᜔ᜉᜓᜅ᜔ ᜆᜂᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜈᜉᜄ᜔ᜃᜒᜃᜒᜎᜎᜅ᜔ ᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜐ ᜑᜊᜒᜆᜓᜅ᜔ ᜐᜓᜂᜆ᜔. ᜐ ᜄᜈᜅ᜔ ᜀᜃᜒᜈ᜔ ᜎᜋᜅ᜔ ᜈᜋᜈ᜔, ᜇᜒᜈᜇᜋ᜔ᜇᜋ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜁᜏᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ Cᜀᜋᜒᜎᜒᜅ᜔, ᜄᜌᜓᜅ᜔ ᜁᜁᜎᜅ᜔ ᜊᜓᜏᜈ᜔ ᜀᜃᜓᜅ᜔ ᜈᜆᜒᜇ ᜇᜓᜂᜈ᜔ ... ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜌᜂ'ᜌ᜔ ᜄᜒᜈᜏ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜓᜈᜓ ᜐ ᜁᜃᜄᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜅ᜔ Cᜀᜉᜒᜐᜈᜈ᜔ ... ᜀᜆ᜔ ᜐ ᜁᜃᜄᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜃᜓ ᜈᜋᜈ᜔.

ᜈᜓᜂᜈ᜔ ᜎᜋᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜄᜊᜒᜅ᜔ ᜁᜌᜓᜈ᜔, ᜆᜒᜎ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜈᜆᜒᜎᜒᜑᜈ᜔ ᜐᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ. ᜇᜒ ᜃᜄᜒᜈ᜔ᜐᜄᜒᜈ᜔ᜐ'ᜌ᜔ ᜉᜒᜈᜃᜊᜒᜄ᜔ᜌᜈ᜔ᜊᜒᜄ᜔ᜌᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜐᜓᜈ᜔ᜆᜓᜃ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜎᜓᜅᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜋᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜐᜒᜎ᜔ᜎᜓᜈ᜔, ᜑᜓᜋᜒᜅ ᜅ᜔ ᜋᜎᜃᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜈᜄ᜔ᜐᜎᜒᜆ:

—ᜂ ᜋᜌ᜔ ᜇᜒᜎᜒᜑᜒᜌᜓᜈ᜔ ᜂ ᜏᜎ! ᜐᜋᜃᜆᜓᜏᜒᜇ᜔ ᜊᜄ'ᜌ᜔ ᜂ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜓᜇ'ᜌ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜃᜎᜌᜀᜈ᜔ ᜂ ᜏᜎ! ᜈᜉᜉᜑᜋᜃ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜎᜓᜉᜅ᜔ ᜁᜆᜓ, ᜈ ᜐ ᜃᜉᜑᜋᜃᜈ᜔!

ᜀᜆ᜔ ᜐᜃ ᜋᜓᜎᜒᜅ᜔ ᜐᜓᜋᜓᜈ᜔ᜆᜓᜃ᜔.

—ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ!—ᜀᜅ᜔ ᜐᜄᜓᜆ᜔ ᜈ ᜉᜀᜅᜒᜎ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜄᜎᜒᜆ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜐᜃ ᜊᜒᜄ᜔ᜎᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜉᜆᜒᜅ᜔ᜑᜒᜄ ᜅ᜔ ᜊᜓᜂᜅ᜔ ᜎᜃᜐ᜔ ᜐ ᜑᜒᜎᜒᜄᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜐᜒᜎ᜔ᜎᜓᜈ᜔.

ᜐ ᜉᜄ᜔ᜃᜋᜅ᜔ᜑ ᜅ᜔ ᜈᜅᜐᜐᜎᜐ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜈᜅᜄ᜔ᜆᜒᜅᜒᜈᜈ᜔ ᜐ ᜉᜓᜎᜓᜆᜓᜅ᜔ ᜈ ᜁᜌᜓᜈ᜔: ᜁᜆᜒᜈᜓᜅ᜔ᜑᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜂᜎᜓ ᜂᜉᜅ᜔ ᜆᜒᜅ᜔ᜈᜈ᜔ ᜈᜒᜌ ᜐᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ ᜐ ᜁᜎᜎᜒᜋ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜐᜎᜋᜒᜈ᜔ ᜐ ᜋᜆ. ᜆᜓᜋᜒᜄᜒᜎ᜔ ᜈ ᜐᜈ᜔ᜇᜎᜒ ᜀᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜅ᜔ ᜁᜃ᜔ᜐ᜔ᜆ᜔ᜇᜈ᜔ᜑᜒᜇᜓᜅ᜔ ᜈᜅᜄ᜔ᜉᜉᜐᜒᜀᜎ᜔, ᜈᜅᜄ᜔ᜆᜒᜅᜒᜈᜈ᜔, ᜁᜉᜒᜈᜃᜒᜆᜅ᜔ ᜐᜄ᜔ᜎᜒᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈᜒᜎᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜅᜒᜎ᜔; ᜀᜆ᜔ ᜉᜄ᜔ᜇᜃ'ᜌ᜔ ᜁᜉᜒᜈᜄ᜔ᜉᜆᜓᜎᜓᜌ᜔ ᜂᜎᜒ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈᜒᜎᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜉᜉᜇᜓᜂ'ᜆ᜔ ᜉᜇᜒᜆᜓ.

—ᜋᜐᜋ ᜀᜅ᜔ ᜎᜓᜂᜊ᜔ ᜇᜑᜒᜎᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜊᜒᜈᜒᜄ᜔ᜌᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜒᜊᜒᜇᜒᜈ᜔ᜐ᜔ᜌ (ᜃᜄᜎᜅ᜔-ᜄᜎᜅ᜔)!—ᜀᜅ᜔ ᜁᜊᜒᜈᜓᜎᜓᜅ᜔ ᜐ ᜆᜁᜅ ᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜆᜅ᜔ ᜋᜉᜓᜎ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜑᜓᜃ᜔ ᜈᜒ ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜎᜇᜓᜑ.

—ᜀᜈᜓ ᜉᜓ ᜊ, ᜀᜅ᜔ ᜁᜊᜒᜄ᜔ ᜐᜊᜒᜑᜒᜈ᜔ ᜅ᜔ "ᜃᜄᜎᜅ᜔ᜄᜎᜅ᜔" ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ (ᜊᜓᜁᜐ᜔ᜆ᜔ᜇ ᜇᜒᜊᜒᜇᜒᜈ᜔ᜐ᜔ᜌ)? ᜀᜈᜓ ᜀᜅ᜔ ᜐ ᜁᜈ᜔ᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜅ᜔ᜌᜌᜇᜒ?—ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜆᜈᜓᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓ ᜀᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜆᜒᜈ᜔ᜌᜒᜈ᜔ᜆᜒ, ᜈ ᜁᜊ'ᜆ᜔ ᜁᜊ ᜀᜅ᜔ ᜆᜀᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜓᜐᜒᜐ᜔.

—ᜃᜌ ᜇᜓᜋᜇᜆᜒᜅ᜔ ᜇᜒᜆᜓ ᜀᜅ᜔ ᜎᜓᜊ᜔ᜑᜅ᜔ ᜋᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜋᜅ ᜐᜃᜓᜈ! ᜆᜒᜈᜆᜅ᜔ᜃᜒᜎᜒᜃ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜒᜈᜓᜈᜓ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ "ᜁᜇᜒᜑᜒ" ᜎᜊᜈ᜔ ᜐ ᜋᜅ "ᜋᜒᜈᜒᜐ᜔ᜆ᜔ᜇᜓ" ᜅ᜔ ᜇᜒᜌᜓᜐ᜔! ᜀᜅ᜔ ᜁᜉᜒᜈᜄ᜔ᜉᜆᜓᜎᜓᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓ ᜈ ᜁᜉᜒᜈᜄ᜔ᜆᜓᜆᜓᜋᜀᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜎᜓᜎᜓᜐᜓᜄ᜔ ᜂ ᜈ ᜋᜅ ᜉᜈᜓᜈ᜔ᜆᜓᜃ᜔.

—ᜀᜈᜓ ᜉᜓ ᜊ ᜀᜅ᜔ ᜁᜊᜒᜄ᜔ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜐᜊᜒᜑᜒᜈ᜔?—ᜀᜅ᜔ ᜋᜓᜎᜒᜅ᜔ ᜁᜆᜒᜈᜈᜓᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜀᜊᜓᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜒᜎᜌ᜔ ᜈ ᜆᜒᜈ᜔ᜌᜒᜈ᜔ᜆᜒ ᜈ ᜀᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜆᜒᜆᜒᜈ᜔ᜇᜒᜄ᜔.

—ᜈ ᜃᜓᜅ᜔ ᜀᜈᜓ ᜀᜅ᜔ ᜁᜊᜒᜄ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜐᜊᜒᜑᜒᜈ᜔?—ᜀᜅ᜔ ᜁᜈᜓᜎᜒᜆ᜔ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ, ᜈ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜁᜈᜒᜎᜃᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜐᜒᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜑᜓᜋᜇᜉ᜔ ᜐ ᜆᜒᜈ᜔ᜌᜒᜈ᜔ᜆᜒ.—ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜃᜓ ᜀᜅ᜔ ᜁᜊᜒᜄ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜐᜊᜒᜑᜒᜈ᜔! ᜀᜃᜓ, ᜀᜅ᜔ ᜁᜊᜒᜄ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜐᜊᜒᜑᜒ'ᜌ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃ ᜁᜆᜒᜈᜆᜉᜓᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜓᜇ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜎᜒᜊᜒᜅᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜅ᜔ᜃᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ "ᜁᜇᜒᜑᜒ," ᜐᜒᜈᜓ ᜋᜈ᜔, ᜃᜑᜒ ᜋ'ᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜑᜇᜒ ᜀᜌ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜃᜆ᜔ᜏᜒᜇᜅ᜔ ᜋᜃᜒᜀᜎᜋ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜎᜎᜓ ᜅ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜃᜆ᜔ᜏᜒᜇᜅ᜔ ᜋᜃᜉᜄ᜔ᜉᜇᜓᜐ. ᜀᜆ᜔ ᜅᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ "ᜑᜒᜈᜒᜇᜎᜒᜆᜓ", ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜑᜒᜈᜒᜇᜎᜒᜆᜓ ᜃᜎᜋᜒᜇᜇ᜔ ...!

—ᜉᜇᜒ, ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜃᜇᜒᜎᜄᜈ᜔ (ᜀᜅ᜔ ᜋᜇᜒᜎᜄ᜔ ᜊᜄᜅ᜔ ᜄᜓᜊᜒᜇ᜔ᜈᜇᜓᜇ᜔ ᜑᜒᜈᜒᜇᜎ᜔) ᜀᜌ᜔ ᜊᜒᜐᜒ-ᜇᜒᜀᜎ᜔ ᜉᜆ᜔ᜇᜓᜈᜓ,—ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜄᜏ᜔ ᜅ᜔ ᜆᜒᜈ᜔ᜌᜒᜈ᜔ᜆᜒ ᜈ ᜈᜄ᜔ᜆᜒᜈ᜔ᜇᜒᜄ᜔.

—ᜀᜈᜓ ᜊᜅ᜔ ᜃᜇᜒᜎᜄᜈ᜔ ᜂ ᜊᜒᜐᜒ-ᜇᜒᜀᜎ᜔ ᜉᜆ᜔ᜇᜓᜈᜓ ᜋᜈ᜔!—ᜀᜅ᜔ ᜐᜄᜓᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜆᜒᜈ᜔ᜇᜒᜄ᜔ ᜇᜒᜈ᜔.—ᜃᜓᜅ᜔ ᜈᜅ᜔ᜌᜇᜒ ᜁᜆᜓ ᜐ ᜁᜊᜅ᜔ ᜉᜈᜑᜓ'ᜌ᜔ ᜃᜒᜈᜎᜇ᜔ᜃᜇ᜔ ᜐᜈ ᜐᜒᜌ ᜅ᜔ ᜉᜊᜊ ᜐ ᜑᜄ᜔ᜇᜈᜈ᜔, ᜆᜓᜎᜇ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜒᜈ᜔ᜐ'ᜌ᜔ ᜄᜒᜈᜏ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜉᜒᜐᜈᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉ᜔ᜇᜌ᜔ᜎᜒ ᜐ ᜉᜓᜐᜓᜅ᜔ ᜈ ᜄᜓᜊᜒᜇ᜔ᜈᜇᜓᜇ᜔ ᜊᜓᜐ᜔ᜆᜋᜈ᜔ᜆᜒ. ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜈᜑᜓᜅ᜔ ᜁᜌᜓᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜆᜓᜈᜌ᜔ ᜈ ᜉᜈᜑᜓᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜈᜈᜋ᜔ᜉᜎᜆᜌ!

—ᜁᜉᜒᜈᜂᜂᜈᜏ ᜃᜓ ᜐ ᜁᜈ᜔ᜌᜓ ᜈ ᜇᜒ ᜃᜓ ᜋᜁᜆᜓᜆᜓᜎᜓᜆ᜔ ... ᜀᜅ᜔ "ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜃᜇᜒᜎᜄᜈ᜔," (ᜂ ᜀᜅ᜔ ᜋᜇᜒᜎᜄ᜔ ᜈ ᜄᜓᜊᜒᜇ᜔ᜈᜇᜓᜇ᜔ ᜑᜒᜈᜒᜇᜎ᜔) ᜀᜅ᜔ ᜉᜒᜈᜃᜃᜆᜏᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜃᜉᜅ᜔ᜌᜇᜒᜑᜈ᜔, ᜀᜅ᜔ ᜑᜇᜒ.

—ᜀᜈᜓ ᜊᜅ᜔ ᜑᜇᜒ ᜂ ᜃᜓᜅ᜔ ᜇᜓqᜂᜁ ᜋᜈ᜔! ᜐ ᜄᜈᜅ᜔ ᜀᜋᜒᜈ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜁᜊᜅ᜔ ᜑᜇᜒ ᜃᜓᜅ᜔ ᜇᜒ ᜀᜅ᜔ ᜆᜓᜈᜌ᜔....

—ᜆᜒᜄᜒᜎ᜔!—ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜄᜏ᜔ ᜅ᜔ ᜆᜒᜈ᜔ᜌᜒᜈ᜔ᜆᜒᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜊᜊᜎ ᜀᜆ᜔ ᜏᜇᜒ'ᜌ᜔ ᜋᜈ᜔ᜇᜒᜈ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜈᜄ᜔-ᜂᜂᜆᜓᜐ᜔ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜐᜓᜈ᜔ᜇᜎᜓ;—ᜂ ᜁᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜐᜒᜐᜒᜐᜒᜑᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜊᜒ ᜂ ᜊᜓᜃᜐ᜔ ᜇᜒᜈ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜋᜄ᜔ᜊᜒᜊᜒᜄᜌ᜔ ᜐᜊᜒ ᜀᜃᜓ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜃᜇᜒᜎᜄᜈ᜔!...

—ᜎᜃᜇ᜔ ᜈ ᜃᜌᜓ ᜅᜌᜓᜈ᜔ ᜇᜒᜈ᜔, ᜎᜃᜇ᜔ ᜈ ᜃᜌᜓ!—ᜀᜅ᜔ ᜐᜄᜓᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜓᜂᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜎᜒᜊᜃ᜔ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ, ᜈ ᜎᜓᜋᜉᜒᜆ᜔ ᜐ ᜆᜒᜈ᜔ᜌᜒᜈ᜔ᜆᜒᜅ᜔ ᜈᜃᜐᜓᜈ᜔ᜆᜓᜃ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜋᜌ᜔.—ᜀᜃᜎ ᜊ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ'ᜆ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜐᜓᜂᜆ᜔ ᜀᜃᜓᜅ᜔ ᜑᜊᜒᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜏᜎ ᜀᜃᜓᜅ᜔ ...? ᜎᜃᜇ᜔ ᜈ ᜃᜌᜓ'ᜆ᜔ ᜁᜉᜑᜒᜑᜒᜇᜋ᜔ ᜃᜓ ᜉ ᜐ ᜁᜈ᜔ᜌᜓ ᜀᜅ᜔ ᜀᜃᜒᜅ᜔ ᜃᜓᜆ᜔ᜐᜒ!

ᜈᜂᜂᜏᜒ ᜀᜅ᜔ ᜐᜎᜒᜆᜀᜈ᜔ ᜐ ᜃᜆᜏᜆᜏᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜓ. ᜀᜅ᜔ ᜃᜄᜎᜒᜅᜅ᜔ ᜉᜎᜇ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜈᜃᜒᜀᜎᜋ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓ.—ᜋᜅ ᜄᜒᜈᜓᜂ!—ᜀᜅ᜔ ᜐᜊᜒ ᜈᜒᜌᜅ᜔ ᜆᜄ᜔ᜎᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜃᜉᜅ᜔ᜌᜇᜒᜑᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜁᜌᜅ᜔ ᜊᜓᜐᜒᜐ᜔ ᜈ ᜈᜄ᜔ᜇᜇᜀᜈ᜔ ᜐ ᜁᜎᜓᜅ᜔ ᜈ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜈᜊᜊᜄᜌ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜉ᜔ᜇᜌ᜔ᜎᜒ;—ᜑᜓᜏᜄ᜔ ᜐᜈ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜉᜉᜄ᜔ᜎᜒᜄᜏ᜔ᜎᜒᜄᜏᜒᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜊᜄᜌ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜑᜓᜏᜄ᜔ ᜈᜋᜈ᜔ ᜃᜌᜓᜅ᜔ ᜑᜓᜋᜈᜉ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜄ᜔ᜎᜉᜐ᜔ᜆᜅᜈ᜔ ᜐ ᜏᜎᜅ᜔ ᜋᜃᜒᜃᜒᜆ ᜃᜌᜓ. ᜇᜉᜆ᜔ ᜈᜆᜒᜅ᜔ ᜁᜊᜓᜃᜓᜇ᜔ ᜐ ᜋᜅ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ ᜅ᜔ ᜆᜂ ᜐ ᜋᜅ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ ᜅ᜔ ᜐᜐᜒᜇ᜔ᜇᜓᜆᜒ. ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ ᜅ᜔ ᜐᜐᜒᜇ᜔ᜇᜓᜆᜒ, ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃᜐᜐᜒᜇ᜔ᜇᜓᜆᜒ, "ᜉᜒᜇ᜔ ᜐᜒ", ᜀᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜃᜐᜐᜃᜒᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜎᜓᜂᜊ᜔ ᜃᜈᜒᜈᜓ ᜋᜈ᜔, ᜐᜉᜄ᜔ᜃᜆ᜔ ᜋᜓᜎ ᜐ ᜎᜓᜊᜓᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜆᜓᜆᜓᜑᜈᜈ᜔. ᜐ ᜋᜅ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ ᜅ᜔ ᜆᜂ, ᜀᜌ᜔ ᜇᜉᜆ᜔ ᜄᜏᜒᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐ ᜉ ᜋᜈ᜔ᜇᜒᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜊᜊᜑᜄᜒ: ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒᜅ᜔ "ᜀᜊ᜔ ᜁᜇᜆᜓ", ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜐᜒᜈᜊᜒᜅ᜔ "ᜁxᜂᜇᜒ", ᜇᜆᜉ᜔ᜏᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ "ᜁᜈ᜔ ᜃᜓᜇ᜔ᜇᜒ", ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒᜅ᜔ "ᜁᜈ᜔ ᜃᜓᜇ᜔ᜇᜒ". ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒᜅ᜔ "ᜁᜈ᜔ ᜃᜓᜇ᜔ᜇᜒ" ᜎᜋᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜃᜐᜐᜃᜒᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜎᜓᜂᜊ᜔: ᜐᜃᜎᜒ'ᜆ᜔ ᜇᜆᜒᜅ᜔ ᜆᜒᜈᜆᜄ᜔ᜎᜌ᜔ ᜅ᜔ "ᜁᜈ᜔ ᜋᜒᜀᜆᜒ" ᜐ ᜁᜐᜅ᜔ ᜃᜇᜑᜒᜎᜈᜈ᜔, ᜂ ᜃᜓᜅ᜔ ᜈᜐᜊᜒ ᜎᜋᜅ᜔ "ᜉᜒᜇ᜔ ᜀccᜁᜇᜒᜈ᜔ᜐ᜔", ᜐ ᜉᜄ᜔ᜃᜃᜁᜈᜒᜆᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜐᜎᜒᜆᜀᜈ᜔, ᜃᜓᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ᜇᜓᜂᜅ᜔....

—ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜀᜃᜓ'ᜌ᜔ "ᜉᜓᜇ᜔ ᜀccᜁᜇᜒᜈ᜔ᜐ᜔" ᜀᜆ᜔ "ᜉᜓᜇ᜔ ᜋᜒ" ᜀᜌ᜔ ᜈᜎᜎᜋᜈ᜔ ᜃᜓ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜇᜑᜒᜎᜈᜈ᜔, ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜐᜒᜊ᜔ᜌ᜔ᜎ!—ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜒᜈᜎᜊᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜒᜎᜒᜆᜇ᜔, ᜈ ᜈᜃᜒᜃᜒᜆ ᜈᜒᜌᜅ᜔ ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜈᜊᜒᜊᜒᜎᜓᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜄᜌᜓᜅ᜔ ᜃᜇᜋᜒᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜄ᜔ ᜆᜆᜅᜒᜆᜅᜒ, ᜀᜆ᜔ ᜈᜅᜅᜈᜒᜊ᜔ ᜐᜒᜌᜅ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜋᜉᜉᜆᜓᜎᜓᜌ᜔ ᜀᜌ᜔ ᜐᜒᜌ ᜉ ᜀᜅ᜔ ᜎᜎᜊᜐ᜔ ᜈ ᜋᜌ᜔ ᜃᜐᜎᜈᜈ᜔.—ᜈᜎᜎᜋᜈ᜔ ᜃᜓ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜇᜑᜒᜎᜈᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜉᜉᜄ᜔ᜆᜆᜅᜒᜁᜈ᜔ ᜅ᜔ "ᜃᜄᜎᜅᜈ᜔ ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ" (ᜉᜉᜄ᜔ᜆᜆᜅᜒᜆᜅᜒᜁᜈ᜔ ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ). ᜐ ᜉᜈᜑᜓᜅ᜔ ᜏᜎ ᜐᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ ᜐ ᜐᜈ᜔ ᜇᜒᜁᜄᜓ ᜀᜌ᜔ ᜁᜈᜒᜎᜒᜊᜒᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜓᜀᜇ᜔ᜑᜓᜆᜓᜇ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜅ᜔ᜃᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜃᜇᜉᜆ᜔ᜇᜉᜆ᜔ ...; ᜂᜉᜓ, ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜃᜇᜉᜆ᜔ᜇᜉᜆ᜔; ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜋᜃᜁᜎᜈ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜈᜃᜉᜈᜌᜋ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜆᜓᜋᜓᜎᜓᜌ᜔ ᜀᜃᜓ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔. ᜈ ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜅᜓᜋ᜔ᜉᜒᜐᜎ᜔ ᜃᜁᜎᜈ᜔ ᜋᜈ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜁᜌᜈ᜔ ᜊᜄ'ᜌ᜔ ᜀᜈᜓ? ᜀᜃᜓ ᜋ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜇᜒᜈ᜔ ᜈᜅᜓᜅᜓᜋ᜔ᜉᜒᜐᜎ᜔, ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜐᜊᜒᜑᜒᜅ᜔ ᜈᜄ᜔ᜉᜃᜋᜆᜌ᜔, ᜁᜌ'ᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜃᜐᜒᜈᜓᜅᜎᜒᜅᜈ᜔, ᜁᜐᜅ᜔ ᜉᜇᜆᜅ᜔. ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜄᜌ ᜈᜒᜌᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜀᜈᜃ᜔ ᜈ ᜎᜎᜃᜒᜅ᜔ ᜃᜒᜈᜊᜓᜊᜓᜑᜓᜐᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜓᜂᜅ᜔ ᜉᜄ᜔-ᜁᜇᜓᜄ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜅ ᜉᜄ᜔-ᜀᜐ, ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜉᜈᜈᜋ᜔ᜉᜎᜆᜌ ᜐ ᜇᜒᜌᜓᜐ᜔, ᜈ ᜈᜃᜃᜀᜎᜋ᜔ ᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜆᜓᜅ᜔ᜃᜓᜎᜅ᜔ ᜇᜉᜆ᜔ ᜄᜈᜉᜒᜈ᜔ ᜐ ᜉᜋᜋᜌᜈ᜔, ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜋᜉᜄ᜔ᜋᜑᜎ᜔ ᜐ ᜃᜉᜓᜇᜒᜑᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜐᜓᜋᜒᜐᜒᜈ᜔ᜐᜌ᜔ ᜐ ᜃᜆ᜔ᜏᜒᜇᜈ᜔, ᜀᜅ᜔ ᜄᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜆᜂ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜄ᜔ᜉᜉᜃᜋᜆᜌ᜔. ᜁᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜃᜓ, ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜓ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜁᜊᜅ᜔ ᜀᜃᜒᜅ᜔ ᜁᜈᜒᜁᜐᜒᜉ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜃᜒᜎᜈ᜔ᜎᜒᜅ᜔ ᜂᜆᜅ᜔ ᜈ ᜎᜓᜂᜊ᜔ ᜐ ᜀᜃᜒᜈ᜔ ᜅ᜔ "ᜃᜄᜎᜅᜈ᜔" ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ.

ᜀᜆ᜔ ᜆᜒᜈᜎᜒᜃ᜔ᜇᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓ ᜀᜆ᜔ ᜈᜄ᜔ᜉᜆᜓᜎᜓᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜈᜈᜎᜒᜆ:

—ᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜃᜄᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜄ᜔ᜊᜎᜒᜃ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜓᜇᜅ᜔ ᜁᜆᜓ ᜐ ᜊᜌᜈ᜔, ᜉᜄ᜔ᜃᜆᜉᜓᜐ᜔ ᜈ ᜋᜀᜎᜒᜉᜓᜐ᜔ᜆ ᜀᜅ᜔ ᜃᜓᜀᜇ᜔ᜑᜓᜆᜓᜇ᜔, ᜀᜅ᜔ ᜄᜒᜈᜏ'ᜌ᜔ ᜁᜉᜒᜈᜑᜓᜃᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜅ᜔ᜃᜌ᜔ ᜈ ᜁᜌᜓᜈ᜔, ᜁᜉᜒᜈᜇᜎ ᜐ ᜎᜊᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜎᜒᜊᜒᜅᜈ᜔, ᜂᜉᜅ᜔ ᜁᜊᜂᜈ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜓ ᜋᜀᜎᜋᜈ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜐᜀᜈ᜔. ᜐ ᜃᜇᜓᜏᜄᜈ᜔ ᜈᜅ᜔ ᜊᜌᜅ᜔ ᜐᜈ᜔ ᜇᜒᜁᜄᜓ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜆᜓᜋᜓᜆᜓᜎ᜔; ᜆᜓᜈᜌ᜔ ᜅ'ᜆ᜔ ᜁᜁᜎᜈ᜔ ᜎᜋᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜈᜃᜀᜎᜋ᜔, ᜏᜎᜅ᜔ ᜃᜋᜄ᜔-ᜀᜈᜃ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜈᜐᜒᜇ, ᜀᜆ᜔ ᜈ ᜐ ᜁᜂᜇᜓᜉ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜊᜓᜄ᜔ᜆᜓᜅ᜔ ᜈ ᜀᜈᜃ᜔; ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜈᜊᜎᜒᜆᜀᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜄᜓᜊᜒᜇ᜔ᜈᜇᜓᜇ᜔ ᜑᜒᜈᜒᜇᜎ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜉᜎᜒᜊ᜔ᜑᜐ'ᜌ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜇᜎᜒᜐᜌ᜔ ᜈ ᜉᜓᜐᜓ, ᜀᜌ᜔ ᜑᜒᜈᜒᜅᜒ ᜀᜅ᜔ ᜃᜉᜇᜓᜐᜑᜈ᜔ ... ᜀᜆ᜔ ᜁᜈᜒᜎᜒᜉᜆ᜔ ᜐᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ ᜐ ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜋᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜈ ᜊᜌᜈ᜔. ᜁᜆᜓ ᜅ ᜎᜋᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜈᜅ᜔ᜌᜇᜒ. ᜅᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜄᜏᜒᜈ᜔ ᜅ᜔ "ᜁᜈ᜔ᜌᜓ ᜉᜓᜅ᜔ ᜃᜄᜎᜅᜈ᜔" ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜆᜆᜅᜒᜆᜅᜒ.

ᜀᜆ᜔ ᜉᜄ᜔ᜃ ᜐᜊᜒ ᜈᜒᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜎᜓᜋᜌᜓ ᜐ ᜉᜓᜎᜓᜆᜓᜅ᜔ ᜈ ᜁᜌᜓᜈ᜔.

—ᜇᜒᜈᜇᜋ᜔ᜇᜋ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜓ ᜐᜒᜈᜐᜇ᜔ᜌ'ᜌ᜔ ᜈᜊᜅᜒᜆ᜔ ᜃᜓ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜊᜄᜌ᜔ ᜈ ᜆᜓᜆᜓᜂᜅ᜔ ᜋᜉᜅᜈᜒᜊ᜔ ᜀᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜐᜒᜊ᜔ᜌ᜔ᜎᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜉᜒᜄ᜔ᜑᜆᜒ.—ᜇᜆᜉ᜔ᜏᜆ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜐ ᜃᜏᜃᜐ'ᜌ᜔ ᜈᜃᜒᜈᜊᜅ᜔ ᜈᜋᜈ᜔ ᜃᜌᜓ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜉᜉᜎᜒᜆ᜔-ᜊᜌᜈ᜔....

—ᜀᜈᜓ ᜊᜅ᜔ ᜉᜃᜒᜃᜒᜈᜊᜅᜒᜈ᜔! ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜈᜏᜏᜎ ᜐ ᜋᜅ ᜉᜄ᜔ᜎᜒᜉᜆ᜔ ... ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜉᜒᜎ᜔ ... ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜋᜅ ... ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜎᜑᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜈᜎᜒᜎᜒᜄ᜔ᜏᜒᜈ᜔?—ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜒᜈᜎᜊᜆ᜔ ᜈ ᜑᜎᜓᜐ᜔ ᜈᜂᜂᜆᜎ᜔ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ ᜈ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜃᜉᜄ᜔ᜉᜒᜄᜒᜎ᜔ ᜅ᜔ ᜄᜎᜒᜆ᜔.

ᜂᜈ᜔ᜆᜒ-ᜂᜈ᜔ᜆᜒᜅ᜔ ᜈᜈᜄ᜔-ᜂᜎᜒ ᜀᜅ᜔ ᜃᜉᜒᜐᜈᜅ᜔ ᜁᜌᜓᜈ᜔ ᜐ ᜇᜆᜒᜅ᜔ ᜃᜆᜑᜒᜋᜒᜃᜈ᜔.

ᜈᜅᜄ᜔ᜐᜒᜇᜆᜒᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜊ ᜉᜅ᜔ ᜋᜅ ᜆᜂ, ᜃᜀᜃ᜔ᜊᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜆᜈ᜔ᜇᜅ᜔ ᜃᜐ᜔ᜆᜒᜎᜅ᜔ ᜉᜒᜎᜌ᜔, ᜋᜆᜋᜒᜐ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜋᜊᜁᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜋᜓᜋᜓᜃ᜔ᜑ, ᜈᜃᜀᜃᜌ᜔ ᜐ ᜊᜒᜐᜒᜄ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜋᜆᜈ᜔ᜇᜅ᜔ ᜊᜊᜁᜅ᜔ ᜉᜒᜎᜒᜉᜒᜈᜅ᜔ ᜉᜓᜈᜓ ᜅ᜔ ᜃᜓᜎᜓᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜑᜓᜃ᜔, ᜋᜌ᜔ ᜋᜅ ᜉᜒᜈ᜔ᜆ ᜀᜅ᜔ ᜋᜓᜃ᜔ᜑ ᜀᜆ᜔ ᜈᜃᜐᜓᜂᜆ᜔-ᜁᜂᜇᜓᜉᜒᜀ.

ᜐᜒᜎ'ᜌ᜔ ᜐᜒᜈᜎᜓᜊᜓᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜆᜒᜅ᜔ ᜃᜆᜓᜆᜓ ᜅ᜔ ᜈᜇᜓᜇᜓᜂᜅ᜔ ᜉᜓᜎᜓᜆᜓᜅ᜔, ᜀᜆ᜔ ᜈᜅᜄ᜔ᜐᜒᜂᜉᜓ ᜐ ᜆᜊᜒ ᜅ᜔ ᜀᜆᜒᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜃᜒᜎᜎ ᜀᜅ᜔ ᜇᜓᜃ᜔ᜆᜓᜇ᜔ ᜇᜒ ᜁᜐ᜔ᜉᜇᜈᜒᜌ ᜀᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜀᜐᜏ ᜈᜒᜌᜅ᜔ "ᜇᜓᜃ᜔ᜆᜓᜇ" ᜈ ᜐᜒ ᜇᜓᜈᜒᜌ ᜊᜒcᜆᜓᜇᜒᜈ. ᜇᜓᜂ'ᜌ᜔ ᜈᜉᜉᜈᜓᜂᜇ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜎᜅ᜔ ᜋᜅ "ᜉᜒᜇᜒᜂᜇᜒᜐ᜔ᜆ" ᜀᜆ᜔ ᜋᜅ "ᜀᜎ᜔ᜋᜐᜒᜈᜒᜇᜓ" ᜈ ᜈᜅᜄ᜔ᜉᜉᜇᜓᜂ'ᜆ᜔ ᜉᜇᜒᜆᜓ ᜀᜆ᜔ ᜏᜎᜅ᜔ ᜋᜀᜎᜋᜅ᜔ ᜄᜏᜒᜈ᜔.

—ᜅᜓᜈᜒᜆ᜔ ᜋᜐᜐᜊᜒ ᜉᜓ ᜊ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ ᜐ ᜀᜃᜒᜈ᜔, ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜎᜇᜓᜑ, ᜃᜓᜅ᜔ ᜀᜈᜓᜅ᜔ ᜆᜂ ᜃᜌ ᜀᜅ᜔ ᜋᜌ᜔ ᜀᜇᜒ ᜅ᜔ ᜊᜑᜌ᜔?—ᜀᜅ᜔ ᜆᜈᜓᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜊᜒᜈᜆᜅ᜔ ᜋᜉᜓᜎ ᜀᜅ᜔ ᜊᜓᜑᜓᜃ᜔.—ᜀᜃᜓ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜉ ᜈᜁᜉᜉᜃᜒᜎᜎ ᜐ ᜃᜈ᜔ᜌ.

—ᜀᜅ᜔ ᜐᜊᜒᜑᜈ'ᜌ᜔ ᜂᜋᜎᜒᜐ᜔ ᜇᜏ᜔, ᜀᜃᜓ ᜋ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜓ ᜉ ᜐᜒᜌ ᜈᜃᜒᜃᜒᜆ.

—ᜇᜒᜆᜓ'ᜌ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜁᜎᜅᜈᜅ᜔ ᜋᜅ ᜉᜄ᜔ᜉᜉᜃᜒᜎᜎ!—ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜒᜈᜊᜇ᜔ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ,—ᜐᜒ ᜐᜈ᜔ᜆᜒᜀᜄᜓ'ᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜋᜊᜁᜆ᜔.

—ᜁᜐᜅ᜔ ᜆᜂᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜈᜃᜆᜓᜃ᜔ᜎᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜓᜎ᜔ᜊᜓᜇ—ᜀᜅ᜔ ᜁᜇᜒᜈᜓᜄ᜔ᜆᜓᜅ᜔ ᜈᜒ ᜎᜇᜓᜑ.

—ᜃᜌᜓ ᜉᜓ ᜈᜋᜈ᜔, ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜎᜇᜓᜑ!—ᜀᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜊᜒ ᜐ ᜋᜎᜋ᜔ᜊᜒᜅ᜔ ᜈ ᜉᜄ᜔ᜐᜒᜐᜒ ᜈᜒ ᜇᜓᜈᜒᜌ ᜊᜒcᜆᜓᜇᜒᜈᜅ᜔ ᜈᜄ᜔-ᜀᜀᜊᜈᜒᜃᜓ.—ᜉᜀᜈᜓ ᜉᜓ ᜊᜅ᜔ ᜋᜆᜓᜆᜓᜃ᜔ᜎᜐᜈ᜔ ᜉ ᜅ᜔ ᜀᜊᜅ᜔ ᜁᜌᜓᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉᜓᜎ᜔ᜊᜓᜇ, ᜀᜌ᜔ ᜀᜎᜒᜈ᜔ᜐᜓᜈᜓᜇ᜔ ᜐ ᜐᜊᜒ'ᜌ᜔ ᜈᜆᜓᜃ᜔ᜎᜐᜈ᜔ ᜈ ᜁᜆᜓ ᜅ᜔ ᜋᜅ ᜁᜈ᜔ᜆ᜔ᜐᜒᜃ᜔ ᜈ ᜋᜎᜂᜅ᜔ ᜉᜈᜑᜓᜈ᜔ ᜈ?

—ᜈᜅ᜔ ᜋᜅ ᜁᜈ᜔ᜆ᜔ᜐᜒᜃ᜔? ᜈᜐᜒᜐᜒᜇ ᜊ ᜀᜅ᜔ ᜁᜐᜒᜉ᜔ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ?—ᜀᜅ᜔ ᜐᜊᜒ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓ,—ᜆᜓᜋᜑᜈ᜔ ᜅ ᜃᜌᜓ! ᜀᜅ᜔ ᜈᜃᜆᜓᜃ᜔ᜎᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜄᜏ ᜅ᜔ ᜉᜓᜎ᜔ᜊᜓᜇ'ᜌ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓ, ᜁᜐ ᜐ ᜀᜋᜒᜅ᜔ ᜐᜋᜑᜈ᜔, ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜓ ᜋᜀᜎᜋᜈ᜔ ᜐᜊᜎ᜔ᜎ᜔ᜐ᜔, ᜅ᜔ ᜐᜒᜄ᜔ᜎᜓᜅ᜔ ... ᜁᜃᜉᜒᜆᜓ!

—ᜁᜐᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓ! ᜋᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜈᜄᜒᜅ᜔ ᜋᜒᜐᜒᜂᜈᜒᜇᜓ ᜐ ᜆ᜔ᜐᜒᜈ, ᜀᜅ᜔ ᜉᜇᜒ ᜐᜊᜎ᜔ᜎ᜔ᜐ᜔ ᜈ ᜁᜌᜈ᜔—ᜀᜅ᜔ ᜁᜆᜒᜈᜓᜆᜓᜎ᜔ ᜅ᜔ ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜊᜊᜁ ᜈ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜁᜉᜒᜈᜆᜆᜎᜓ ᜅ᜔ ᜄᜌᜓᜅᜌᜓᜈ᜔ ᜎᜋᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜁᜐᜒᜉᜈ᜔.

—ᜋᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜐ᜔cᜑ᜔ᜏᜇ᜔ᜆ᜔ᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜁᜊᜒᜄ᜔ ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓᜅ᜔ ᜐᜊᜒᜑᜒᜈ᜔, ᜄᜒᜈᜓᜂᜅ᜔ ᜊᜊᜁ—ᜀᜅ᜔ ᜁᜆᜒᜈᜓᜄᜓᜈ᜔ ᜈᜋᜈ᜔ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜐᜒᜊ᜔ᜌ᜔ᜎ, ᜈ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜋᜈ᜔ ᜎᜋᜅ᜔ ᜐᜒᜌ ᜆᜒᜈᜒᜆᜒᜅ᜔ᜈᜈ᜔.

—ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜃᜓ ᜋᜀᜎᜋᜈ᜔; ᜐᜒᜈᜊᜒ ᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜇᜋᜐᜓᜅ᜔ ᜐᜊᜎ᜔ᜎ᜔ᜐ᜔: ᜏᜎ ᜀᜃᜓᜅ᜔ ᜄᜒᜈᜏ ᜃᜓᜅ᜔ ᜇᜒ ᜁᜈᜓᜎᜒᜆ᜔ ᜃᜓ ᜎᜋᜅ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜎᜒᜆ.

—ᜋᜄᜎᜒᜅ᜔! ᜐᜊᜎ᜔ᜎ᜔ᜐ᜔ ᜂ Cᜑᜒᜊᜐ᜔, ᜁᜑ᜔ ᜀᜈᜓ ᜅᜌᜓᜈ᜔? ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜇᜑᜒᜎ᜔ ᜐ ᜁᜐᜅ᜔ ᜎᜒᜆ᜔ᜇ ᜀᜌ᜔ ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜋᜄᜒᜄᜒᜅ᜔ ᜁᜈ᜔ᜆ᜔ᜐᜒᜃ᜔!—ᜀᜅ᜔ ᜋᜓᜎᜒᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜌ᜔ᜐᜌ᜔ ᜈ ᜈᜌᜌᜋᜓᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜈ᜔ᜐᜒᜐ᜔ᜃᜈᜓ.

—ᜀᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜃᜎᜊᜒᜅ᜔-ᜀᜉᜆ᜔ ᜈ ᜐᜒᜄ᜔ᜎᜓ ᜀᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜅ᜔ ᜁᜃᜉᜒᜆᜓ—ᜀᜅ᜔ ᜁᜇᜒᜈᜓᜄ᜔ᜆᜓᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓ, ᜈ ᜀᜅ᜔ ᜀᜈ᜔ᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜉᜇᜅ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜎ ᜀᜅ᜔ ᜃᜋᜎᜒᜀᜈ᜔ ᜀᜆ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜐᜃᜒᜆᜈ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜉᜎᜎᜓᜀᜈ᜔ ᜈᜒᜌᜓᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜉ᜔ᜇᜌ᜔ᜎᜒ.

—ᜋᜊᜓᜆᜒ, ᜇᜆᜉ᜔ᜏᜆ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜎᜎᜊᜒᜐ᜔ ᜃᜓᜋᜓᜎᜅ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜐᜅ᜔ ᜐᜒᜄ᜔ᜎᜓ'ᜌ᜔ ᜐᜒᜌ'ᜌ᜔ ᜋᜄᜒᜄᜒᜅ᜔ ᜇᜓᜋᜒᜈᜒᜃᜓ ᜈ!

—ᜀᜊ, ᜑᜓᜏᜄ᜔ ᜉᜓ ᜐᜈᜅ᜔ ᜋᜄᜎᜒᜆ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜄᜎᜅᜈ᜔ ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ!—ᜀᜈᜒ ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜐᜒᜊ᜔ᜌ᜔ᜎᜅ᜔ ᜅᜓᜋᜒᜅᜒᜆᜒ.—ᜎᜎᜓᜅ᜔ ᜋᜄᜎᜒᜅ᜔ ᜃᜓᜅ᜔ ᜐᜒᜌ ᜀᜅ᜔ ᜈᜃᜆᜓᜃ᜔ᜎᜐ᜔ ᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜄᜏ ᜅ᜔ ᜉᜓᜎ᜔ᜊᜓᜇ, ᜐᜉᜄ᜔ᜃᜆ᜔ ᜐ ᜄᜌᜓ'ᜌ᜔ ᜈᜁᜊ᜔ᜐᜈ᜔ ᜈ ᜈᜒᜌ ᜐ ᜉᜄ᜔ᜃᜃᜉᜄᜓᜇ᜔ ᜐ ᜄᜌᜓᜅ᜔ ᜊᜄᜌ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜃᜈ᜔ᜌᜅ᜔ ᜋᜅ ᜃᜉᜆᜒᜇ᜔.

—ᜀᜆ᜔ ᜐᜒᜈᜐᜊᜒ ᜉᜓ ᜈᜒᜈ᜔ᜌᜓ, ᜉᜇ᜔ᜇᜒ ᜐᜒᜊ᜔ᜌ᜔ᜎ, ᜈ ᜈᜅ᜔ᜌᜇᜒ ᜀᜅ᜔ ᜊᜄᜌ᜔ ᜈ ᜁᜌᜓᜈ᜔ ᜅ᜔ ᜁᜃᜎᜊᜒᜅ᜔ ᜀᜉᜆ᜔ ᜈ ᜐᜒᜄ᜔ᜎᜓ?—ᜀᜅ᜔ ᜆᜈᜓᜅ᜔ ᜈ ᜋᜎᜃᜒ ᜀᜅ᜔ ᜈᜁᜐ᜔ ᜈ ᜋᜃᜆᜎᜓᜐ᜔ ᜈᜒ ᜇᜓᜈᜒᜌ ᜊᜒcᜆᜓᜇᜒᜈ—ᜅ᜔ ᜑᜒᜈ᜔ᜇᜒ ᜉ ᜂ ᜅ᜔ ᜋᜃᜉᜄ᜔ᜃᜆᜏᜅ᜔ ᜆᜂ ᜈ ᜐᜒ ᜃ᜔ᜇᜒᜐ᜔ᜆᜓ?

ᜉᜒᜈᜎᜇ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜆᜒᜈᜆᜈᜓᜅ᜔ ᜈ ᜉᜓᜋᜐᜓᜃ᜔ ᜐ ᜐᜎᜐ᜔ ᜀᜅ᜔ ᜇᜎᜏᜅ᜔ ᜄᜒᜈᜓᜂ.

Iba pang pamagat

Latin

• Isang Handaan
• Isang Salusalo
• Ang Pagtitipon
• Ang Piging

Baybayin

• ᜁᜐᜅ᜔ ᜑᜈ᜔ᜇᜀᜈ᜔
• ᜁᜐᜅ᜔ ᜐᜎᜓᜐᜎᜓ
• ᜀᜅ᜔ ᜉᜄ᜔ᜆᜒᜆᜒᜉᜓᜈ᜔
• ᜀᜅ᜔ ᜉᜒᜄᜒᜅ᜔

Talababaan

---

Kasalukuyan

---

---

Orihinal

---