Noli Me Tangere/Kabanata 48
| ←Kabanata 47: Dalawang Senyora ←Paliwanag |
Kabanata 48: Hiwaga Paliwanag |
Kabanata 49: Tinig ng mga Inuusig→ Paliwanag→ |
Teksto
|
Hiwaga |
Ang Hindi Magcuro
Ayon sa paunang balita ni Lucas, dumating si Ibarra kinabucasan. Ilinaan niyá ang canyáng unang pagdalaw sa magcacasambahay ni capitang Tiago, at ang sadya niya'y makipagkita cay Maria Clara at ibalitang siya'y ipinakipagcasundo na ng̃ Arzobispo sa Religión: may dalá siyáng sulat sa cura, na doo'y ipinagtatagubilin siyá, na ang Arzobispo pa ang siyáng tumitic. Hindi cacaunti ang ikinagalac sa ganitong bagay ni tía Isabel, na may pag-ibig sa binata at hindi niyá totoong minamagaling ang pag-aasawa ng̃ canyáng pamangking babae cay Linares. Wala sa bahay si capitang Tiago. —Pamasoc po cayó,—ang sabi ng̃ tía sa pamamag-itan ng̃ caniyáng haluang wicang castila;—Maria, napasauli-uli sa gracia ng̃ Dios si don Crisóstomo; inalsán siyá ng̃ "excomunión" ng̃ Arzobispo. Ng̃uni't hindi nagatulóy ang binata, naluoy sa canyáng mg̃a labi ang ng̃iti at tumacas sa caniyáng alaala ang salita. Sa tabi ng̃ durung̃awan, naroon at nacatindíg si Linares sa tabi ni Maria, na pinagsasalitsalít ang mg̃a bulaclac at ang mg̃a dahon ng̃ mg̃a gumagapang na halaman; nasasabog sa lapag ang mg̃a rosa at mg̃a sampaga. Nacahilig sa sillón si Maria Clara, namumutla, may iniisip, mapanglaw ang mg̃a mata at naglalaro sa isáng paypay na garing, na hindi totoong maputing catulad ng̃ canyáng maliliit na mg̃a daliri. Sa pagdating na iyón ni Ibarra'y namutla si Linares at namulá ang mg̃a pisng̃i ni Maria Clara. Umacmáng bumang̃on, ng̃uni't kinulang siyá ng̃ lacás tumung̃ó at binayaang malaglág ang paypáy. Isáng hindi maalamang siraing hindi pag-imic ang siyang naghari sa iláng sandali. Sa cawacasa'y nacalacad ng̃ papasoc si Ibarra at nang̃ang̃atal na nacapagsalita. —Bago lámang acóng cararating, at nagmadali acóng pumarito upáng makita co icáw ... ¡Naratnan cong magaling ang calagayan mo cay sa aking acala! Tila napipi mandín si Maria Clara; hindi nagsalita ng̃ cataga man at nananatili sa pagca tung̃o. Pinagmasdan ni Ibarra si Linares ng̃ mula sa paa hangang sa úlo; ting̃ing tinumbasan namán ng̃ boong pagmamataas ng̃ mahihiing binata. —Aba, namamasid cong waláng naghihintay ng̃ aking pagdating,—ang muling sinabi ng̃ madalang na pananalita;—Maria, ipatawad mo ang hindi co pagcapasabi sa iyo bago aco pumasoc dito; sa ibáng áraw ay maipaliliwanag co sa iyo ang tungcól sa aking guinawa ... tayo'y magkikita pa ... waláng sála. Itóng mg̃a hulíng salita'y sinamahan niyá ng̃ isáng ting̃in cay Linares. Itinungháy sa caniya ng̃ dalaga ang canyáng magagandang mg̃a matáng puspós cadalisayan at calungcutan, tagláy ang lálong matinding samo at mapanghalínang pakikiusap, na anó pa't si Ibarra'y huminto sa pagca patigagal. —¿Macaparirito ba acó búcas? —Talastás mo nang sa ganáng aki'y laguing ikinatutuwa co ang iyóng pagparito,—ang bahagya ng̃ isinagót ng̃ dalaga. Umalís doon si Ibarrang wari'y panatag ang loob, datapuwa'y, may taglay na unós sa úlo't caguinawán sa púso. Ang bagong namasid niya't naramdaman ay hindi mapaglirip; ¿anó caya iyón? ¿alinlangan? ¿lipas ng̃ pagsinta? ¿caliluhán? —¡Oh, sa cawacasa'y babae ng̃a!—ang canyáng ibinulong. Hindi niyá nalalama'y nacarating siyá sa pinagtatayuan ng̃ paaralan. Malaki ng̃ totoo ang nayayari sa guinagawang iyón; nagpaparoo't parito sa magcabicabilang maraming nangagsisigawa si ñor Juan, at daladala niya ang canyang metro't ang canyang plomada. Pagcakita sa canyá'y dalidaling siyá'y sinalúbong. —Don Crisóstomo,—anyá,—sa cawacasa'y dumatíng po cayó: hinihintay cayó naming lahat: ting̃nan po ninyó ang mg̃a pader: mayroon nang sampong metro at sampong centímetro ang táas; sa loob ng̃ dalawáng áraw ay magcacaroon na pantay tao wala acóng tinanggap cung hindi mulawin, dúng̃on, ípil, láng̃il; huming̃i acó ng̃ tíndalo, malatapáy, pino at narra, at ng̃ magamit sa mg̃a pintuan, palababahan at iba pa; ¿Ibig po ba ninyóng makita ang mg̃a yung̃ib? Siyá'y binati ng̃ mg̃a manggagawa ng̃ boong pagpipitagan. —Narito po ang canal na pinang̃ahasan cong idagdág,—ani ñor Juan;—ang mg̃a canal pong itó sa ilálim ng̃ lupa'y patung̃o sa isáng pinacatipun na sa icatlompóng hakbáng. Magagamit pong pangpataba sa halamanan; wala po itó sa plano. Hindi po ba minamagaling ninyó ito? —Tumbalíc, sinasangayunan co at aking pinupuri cayó sa ganitóng inyóng naisipan; cayó po'y tunay na arquitecto; ¿canino cayó nag-aral? —Sa akin pong sarili,—isinagot ng̃ matanda ng̃ boong capacumbabaan. —¡Ah, bago co malimutan! talastasin ng̃ mg̃a maseselang (sacali't may natatacot makipagsalitaan sa akin) na hindi na acó excomulgado inanyayahan acó ng̃ Arsobispong sumalo sa canyá sa pagcain. —¡Abá, guinoo, hindi po namin pinapansin ang mg̃a excomunión! Tayo pong lahát ay pawang excomulgado; si pare Dámaso man po'y excomulgado rin, gayón ma'y nananatili sa totoong catabaan. —¿Anó ang sabi ninyó? —Tunay po; may isáng taón na pong hinampás ng̃ tungcód ang coadjutor, at ang coadjutor ay sacerdoteng gaya rin niyá, ¿sino po ang pumapansin sa mg̃a excomunion? Natawanan ni Ibarra si Elías na nasa casamahan ng̃ mg̃a manggagawa; binati siyá nitóng gaya rin ng̃ iba, ng̃uni't sa isáng ting̃in ay ipinaunawa sa canyáng may ibig na sabihin. —Ñor Juan,—ani Ibarra;—¿ibig po ba ninyóng dalhin dito sa akin ang talaan ng̃ mg̃a manggagawa? Umalís si ñor Juan, at lumapit si Ibarra cay Elías, na mag-isáng bumubuhat ng̃ isáng malakíng bató at ilinululan sa isáng carretón. —Sacali't mapagcacalooban po ninyó acó ng̃ pakikipagsalitaan sa loob ng̃ iláng oras, maglacádlacád cayó mamayáng hápon sa pampang̃in ng̃ dagatan at lumulan cayó sa aking bangca, sa pagca't may sasabihin acó sa inyong lubháng mahahalagang bagay—ani Elías, at lumayo pagca tapos na makita niyá ang pagtang̃ô ng̃ binatà. Dinalá ni ñor Juan ang talaan, ng̃uni't nawaláng cabuluhán ang pagbasa ni Ibarra ng̃ talaang iyón; doo'y wala ang pang̃alan ni Elías. |
Teksto (Baybayin)
| Ito ay nakasulat sa Baybayin. Kapag wala kang makita o puro kahon lamang, maaaring hindi naka-install ang font para sa Baybayin. Para sa karagdagang impormasyon, tignan ang Wikibooks:Baybayin. |
Iba pang pamagat
Latin
- Ang Talinghaga
- Mga Talinghaga