Wikibooks

Tagalog/Pandiwa: Pagkakaiba sa mga binago

Browse history interactively
← Mas lumaMas bago →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Felipe Aira (usapan | ambag)
1,092 edit
inalis ang mga Filipinong kataga; inayos ang mga paulo; inayos ang hapag; nilagyan ng babalay
Linya 2:
Ang '''Pandiwa''' ay ang salitang nagpapahiwatig ng kilos, gawa o kalagayan. Ito ay tinatawag na ''Verb'' sa wikang Ingles.
 
==Mga Uri ng Pandiwa ayon sa Kaukulankaukulan==
====Palikas====
Ito ay ipinalalagay na ang kalikasan ang simuno.
Linya 19:
::::'''''Naglinis''''' ng kwarto si Delia.
 
==Mga Aspeto ng Pandiwaaspeto==
====Naganap na o Perpektibo====
Ito ay nagsasaad ng kilos o gawang natupad na.
::Halimbawa:
::::'''''Nagdeposito''''' ng pera sa bangko si Juan.
 
====ImperpektiboNagaganap====
Ito ay ang pagkilos ay nasimulan na ngunit hindi pa tapos.
::Halimbawa:
::::'''''Natutulog''''' siya habang nakahiga sa kama.
 
====Gaganapin o kontemplatibo====
Ito ay ang kilos ay mangyayari pa lamang.
::Halimbawa:
::::'''''Kakain''''' si ruvieJun aysa magandacarinderia.
 
==TinigMga ng Pandiwatinig==
====Tahasan====
Ito ay ginaganap ng simuno ang isinasaad na pandiwa.
Linya 46:
::::Ang pagtatatag ng kalipunan ay '''''pinasimulan''''' ni Andres Bonifacio.
 
==Kailanan ng Pandiwa==▼
 
▲==Kailanan ng Pandiwa==
====Isahan====
Ito ay kapag ang pandiwa ay nasa payak na anyo.
Line 58 ⟶ 57:
::::Ang mga aso ay '''''nagsisipagbantay''''' ng bahay tuwing gabi.
 
==Mga panlaping makadiwa==
 
==Mga ==Panlaping Makadiwabanghayin====
====Panlaping Banghayin====
Ito ay ang panlaping nagbabanghay sa sarili samantalang hindi nagbabago ang salitang-ugat.
::''isa, maki, magka, maging, magsa, suma''
{| class="prettytable"; borderstyle="0"; width="30%text-align:center"▼
 
| '''Nyutral'''
 
| '''Naganap'''
{| class="prettytable"
| <center>'''NyutralNagaganap'''</center>
| <center>'''NaganapMagaganap'''</center>
| <center>'''Nagaganap'''</center>
| <center>'''Magaganap'''</center>
 
|-
| <center>magbigay</center>
| <center>nagbigay</center>
| <center>nagbibigay</center>
| <center>magbibigay</center>
 
|-
| <center>magsagawa</center>
| <center>nagsagawa</center>
| <center>nagsasagawa</center>
| <center>magsasagawa</center>
 
|}
 
====Panlaping Makabanghaymakabanghay====
Ito ay kapwa nababanghay ang panlapi at salitang-ugat na nilalapian.
{| class="prettytable"; border="0"; width="30%" style="text-align:center"
 
| ''Um''
 
| ''Ma''
▲{| class="prettytable"; border="0"; width="30%"
| <center>''i, in, o hin''</center>▼
| <center>''Um''</center>
| <center>''MaKa-an''</center>
| ''Ma-an''
▲| <center>''i, in, o hin''</center>
| <center>''Ka-an''</center>
| <center>''Ma-an''</center>
 
|-
| <center>''mag''</center>
| <center>''Maka''</center>
| <center>''An o han''</center>
| <center>''mang''</center>
| <center>''Ma-in''</center>
 
|-
| <center>''Pa-an''</center>
| <center>''Pag-an''</center>
| <center>''Pag-in''</center>
|
|
 
|}
▲{| class="prettytable" style="text-align:center"
 
| '''Nyutral'''
{| class="prettytable"
| <center>'''NyutralNaganap'''</center>
| <center>'''NaganapNagaganap'''</center>
| <center>'''NagaganapMagaganap'''</center>
| <center>'''Magaganap'''</center>
 
|-
| <center>lumilipad</center>
| <center>lumipad</center>
| <center>lumilipad</center>
| <center>lilipad</center>
 
|-
| <center>tumatakbo</center>
| <center>tumakbo</center>
| <center>tumatakbo</center>
| <center>tatakbo</center>
 
|}
 
==Pagbabanghay ng mga Pandiwa==▼
 
▲==Pagbabanghay ng mga Pandiwa==
====Pandiwa sa Ma====
Ito ay nagsasaad ng kasadyaan o ikaaari.
Line 204 ⟶ 187:
::'''''magsasa'''''dula
 
==Mga pandiwang walang-banghay==
<!-- Huwag alisin -->
:''Ipinagaalinlangan ang katumpakan ng seksyong ito. Sumali sa [[Usapan:Tagalog/Pandiwa|usapan]] upang mapabuti ang babasahing ito.''
<!-- Huwag alisin -->
 
 
==Mga Pandiwang Walang Banghay==
Ang pandiwang walang banghay ay hindi nagbabago kahit saan mang aspeto.
 
Line 220 ⟶ 205:
 
====Mayroon====
Ito ay sinusundan ito ng kataga 0o panghalip na panao sa kaukulang palagyo.
::Halimbawa:
::::'''''Mayroon''''' kaming bagong tindang damit.
Line 230 ⟶ 215:
::::'''''Hala''''', mauna na kayo.
 
==Mga pandiwang di-karaniwan==
====Tabi====
Ito ay salitang paulos nangangahulugang lumayo o umusog.
::Halimbawa:
::::'''''Tabi''''' riyan, Juan.
::::'''''Tabi''''' daraan ako.
 
 
==Mga Uri ng Pandiwang Di-Karaniwan==
====Maykaltas====
Ito ay kapag may titik o pantig na kulang sa salita.
Line 254 ⟶ 232:
::''magpasabi'' (pasabi) magpasulat'' (pasulat)
 
==Pagkakaisa ng Simunosimuno at Pandiwapandiwa==
*Ang simunong nasa kailanang isahan ay nangangailangan ng pandiwang isahan din.
::Halimbawa:
Line 261 ⟶ 239:
::Halimbawa:
::::Si Tonio at Juan ay '''''nagsipagtapos''''' sa kolehiyo.
 
 
 
===Pokus ng Pandiwa===
Line 302 ⟶ 278:
::::Ang <u> Chocolate Hills </u> ay '''''pinuntahan''''' nila.
 
==Kaganapan ng Pandiwa==
Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa panag-uri.
 
====Kaganapang Tagaganap o Aktor====
Ito ay ang bahagi ng panag-uri ang gumaganap ng kilos ng pandiwa.
::Halimbawa:
::::Ang unang anibersaryo ng kanilang kasal '''''ay ipinagdiwang''''' ng <u> mag-asawang Leny at Arnel</u>.
 
====Kaganapan sa Layon o Gol====
Ito ay kung ano ang bagay na tinutukoy ng pandiwa.
::Halimbawa:
::::'''''Sumasayaw''''' ng <u> tinikling </u> ang mga naga nayon.
 
====Kaganapang Tagatanggap o Benepaktib====
Ito ay kung sino ang nakikinabang sa kilos ng pandiwa.
::Halimbawa:
::::'''''Nagluto''''' si Nida ng Spaghetti <u> para sa kanyang mga anak</u>.
 
====Kaganapang Ganapan o Lokatib====
Ito ay nagsasaad ng lugar na ginaganapan ng kilos ng pandiwa.
::Halimbawa:
::::'''''Nag-aararo''''' sa <u> bukid </u> ang ama ni Vanessa.
 
====Kaganapang Kagamitan o Instrumental====
Ito ay kung anong bagay o instrumento ang ginagamit upang magawa ang kilos ng pandiwa.
::Halimbawa:
::::Ang lamesa ay '''''pinunasan''''' ni Coche ng <u> basahang tuyo </u>.
 
====Kaganapang Sanhi====
Ito ay kung ano ang dahilan ng pagkakapangyari ng kilos ng pandiwa.
::Halimbawa:
::::'''''Namatay''''' siya dahil sa <u> labis na pag-inom ng alak</u>.
 
====Kaganapang Direksyon====
Ito ay nagsasaad ng direksyon ng kilos na taglay ng pandiwa,
::Halimbawa:
::::Ang mga panauhin naming balikbayan ay '''''ipinasyal''''' namin <u> sa Luneta </u>.
 
==Mga gamit ng pangngalang pandiwa==
 
 
 
==Mga Gamit ng Pangngalang Pandiwa==
Ang pangngalang-pandiwa ay binubuo ng panlaping ''pag-'' at salitang ugat.
::''pag'' + sukat = pagsukat
::''pag'' + tulong = pagtulong
 
====Bilang Simunosimuno ng Pangungusappangungusap====
::Halimbawa:
::::Ang '''''pagtulong''''' sa kapwa ay pinagpapala.
 
====TuwirangBilang Layontuwirang layon sa Pandiwapandiwa====
::Halimbawa:
::::Si Bitoy ay mahilig sa '''''paglalaro'''''.
uminom siya ng '''gamot'''.
 
====Bilang Kaganapangkaganapang Pansimunopansimuno====
::Halimbawa:
::::Ang susi sa tagumpay ay '''''pagtitiis'''''.
 
====Bilang Didi-tuwirang Layonlayon====
::Halimbawa:
::::Si Andrew ay magtatayo ng paaralan ukol sa '''''pagtuturo''''' ng Ingles.
 
====Bilang Layonlayon sa Pangpang-ukol====
::Halimbawa:
::::Ang paksa ng pag-uusap ay tungkol sa '''''pagsugpo''''' ng kahirapan.
Kinuha sa "https://tl.wikibooks.org/wiki/Tagalog/Pandiwa"